Chính quyền ông Biden cũng cảnh báo Trung Quốc rằng bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào Philippines trong khu vực điểm nóng này sẽ dẫn đến hành động phản ứng của Mỹ theo hiệp ước phòng thủ chung Mỹ-Philippines.
Thông điệp cứng rắn trên được Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đưa ra trong bối cảnh Philippines kỷ niệm 5 năm ngày tòa trọng tài quốc tế ra phán quyết về vấn đề biển Đông 12-7-2016, theo đó bác bỏ các yêu sách về quyền lịch sử của Trung Quốc tại biển Đông. Đến nay, Trung Quốc vẫn đơn phương phủ nhận phán quyết.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. Ảnh: Reuters
Vào thời điểm Philippines kỷ niệm 4 năm ngày ra phán quyết hồi năm ngoái, khi đó chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump đưa ra lập trường ủng hộ phán quyết, đồng thời xem hầu hết các yêu sách của Trung Quốc ở biển Đông là bất hợp pháp.
Tuyên bố của Ngoại trưởng Blinken hôm 11-7 tái khẳng định lập trường của chính quyền tiền nhiệm từng được cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo đưa ra.
Ông Blinken sử dụng ngôn từ tương tự ông Pompeo: "Không có nơi nào mà trật tự hàng hải dựa trên luật lệ bị đe dọa nhiều như ở biển Đông".
Ông Blinken cáo buộc Trung Quốc tiếp tục cưỡng ép và đe dọa các quốc gia ven biển Đông Nam Á, đe dọa tự do hàng hải trên tuyến đường thủy toàn cầu quan trọng này.
Ngoại trưởng Blinken đề cập đến tuyên bố ban đầu của ông Pompeo: "Mỹ tái khẳng định chính sách ngày 13-7-2020 liên quan các yêu sách chủ quyền hàng hải ở biển Đông".
Ông Blinken nói thêm: "Mỹ cũng tái khẳng định rằng một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào các lực lượng vũ trang, tàu hoặc máy bay của Philippines ở biển Đông sẽ dẫn đến kích hoạt các cam kết phòng thủ chung của Mỹ".
Theo Điều IV của Hiệp ước Phòng thủ Tương hỗ Mỹ-Philippines năm 1951, hai nước sẽ viện trợ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công.
Ông Blinken nói: "Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc tuân thủ các nghĩa vụ của mình theo luật pháp quốc tế, ngừng các hành vi khiêu khích và thực hiện các bước để trấn an cộng đồng quốc tế rằng họ cam kết tuân thủ trật tự hàng hải dựa trên luật lệ, tôn trọng quyền của tất cả các nước, lớn và nhỏ".
Trung Quốc từng có phản ứng gay gắt trước tuyên bố của chính quyền ông Trump và có khả năng phản ứng tương tự trước quyết định của chính quyền ông Biden trong việc giữ lại và củng cố lập trường này.
Tuyên bố hôm 11-7 được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang liên quan nhiều vấn đề, gồm đại dịch Covid-19, nhân quyền, vấn đề ở Hồng Kông và Tây Tạng, cũng như tranh chấp thương mại, vốn khiến quan hệ song phương lao dốc.
Xuân Mai
