Giá cao hơn
Xe điện Zeekr của Geely Automobile Holdings được vận chuyển đến Châu Âu tại Cảng Taicang ở Taicang, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc.
Khi ên minh châu Âu mở cuộc điều tra về việc Trung Quốc hỗ trợ xe điện, các nhà sản xuất ô tô của khối này đã chuẩn bị tinh thần cho sự trả đũa từ siêu cường trong ngành ô tô.
Ngoài một số tuyên bố mạnh mẽ ban đầu từ Quốc, cả chính phủ và các công ty như BYD Co. và SAIC Motor Corp. đều đã hợp tác kể từ khi bắt đầu cuộc điều tra trợ cấp.
Sau nhiều năm phát triển điên cuồng ở Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô địa phương đang vận chuyển số lượng điện ngày càng tăng sang châu Âu, sau những nỗ lực thất bại trong việc giành được khách hàng tại quê hương của Tập đoàn Volkswagen và Renault. Trong khi thị phần của các nhà sản xuất ở châu Âu vẫn còn thấp, sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất xe plug-in đã đưa nước này vào vị thế thách thức Nhật Bản để giành vị trí dẫn đầu toàn cầu về xuất khẩu ô tô.
Matthias Schmidt, một nhà phân tích ô tô độc lập ở Hamburg, cho biết: “Người Trung Quốc sẽ tự dẫm vào chân mình nếu họ trả đũa và làm xấu đi mối quan hệ với một trong những đối tác thương mại lớn nhất của họ. Trung Quốc đã đến thời điểm mà họ cần bắt đầu bán nhiều xe hơn bên ngoài biên giới của mình”.
Dữ liệu hải quan cho thấy những chiếc xe điện được sản xuất tại Trung Quốc, chẳng hạn như mẫu crossover nhỏ gọn Dolphin của và MG 4 của SAIC thuộc sở hữu của SAIC, có giá trung bình gần gấp đôi ở châu Âu so với khu vực quê nhà của họ. Sự chênh lệch về giá bắt nguồn từ các yếu tố bao gồm chi phí lao động thấp và trợ cấp hào phóng của Trung Quốc, cũng như các chi phí bổ sung mà các công ty phải gánh chịu khi gửi ô tô ra nước ngoài, bao gồm thuế quan và chi phí vận chuyển.
Dolphin, được trưng bày tại triển lãm ô tô diễn ra vào tháng 9 ở Munich, có giá bán lẻ từ 111.000 nhân dân tệ (15.500 USD) tại Trung Quốc. Người mua ở Đức phải bỏ ra 35.990 euro (38.780 USD), mặc dù mức giá này vẫn thấp hơn nhiều so với giá khởi điểm cho ID3 của VW. Tại Thái Lan, nơi xe điện đang bắt đầu cất cánh, khách hàng phải trả số tiền tương đương 19.560 USD cho một chiếc Dolphin cấp thấp.
Điều này cũng tương tự ở MG Motor. Thương hiệu Trung Quốc mang dấu ấn của Anh đã hiện diện ở châu Âu trong hơn một thập kỷ và đang dẫn đầu trong số các thương hiệu Trung Quốc trong khu vực. MG 4, sản xuất tại Ningde, tỉnh Phúc Kiến, được bán với giá 37.700 euro ở Đức - cao hơn 20.000 euro so với ở Trung Quốc. Model 3 do Tesla sản xuất ở Thượng Hải đắt hơn ở EU khoảng 13.000 euro so với ở Trung Quốc.
Sự sống còn đang bị đe dọa
Cuộc chiến sinh tồn đang diễn ra tốt đẹp. Nio Inc., từng dẫn đầu trong số những những hãng sản xuất xe điện tại Trung Quốc và xuất khẩu các mẫu xe như sedan ET5 trị giá 59.900 euro sang châu Âu, đang xem xét cắt giảm thêm nhân sự sau vòng đầu tiên sa thải 10% công nhân. Công ty mới nhận được một khoản tiền mặt khác từ Trung Đông. WM Motor thì đã nộp đơn xin phá sản sau khi bị đẩy ra rìa trong cuộc cạnh tranh khốc liệt.
Tại Trung Quốc, tình trạng dư thừa xe điện khó có thể giảm bớt khi BYD tăng doanh số bán xe điện và xe hybrid lên 65% trong suốt tháng 11, đưa hãng xe hàng đầu tại Trung Quốc đạt mục tiêu 3 triệu chiếc trong năm nay.
Xu Haidong, phó kỹ sư trưởng của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, cho biết: “Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra một số hỗ trợ trong giai đoạn đầu của ngành công nghiệp này, nhưng hiện tại nó đang dần giảm bớt. Các nhà sản xuất ở nước ngoài bắt đầu muộn hơn và sản phẩm cũng như công nghệ của họ tương đối lạc hậu”.
Cuộc điều tra của EU đã bắt đầu một cách nghiêm túc vào tháng 10 với các cuộc điều tra BYD, SAIC và Geely, khiến khối này đồng tình hơn với Mỹ trong việc tìm cách bảo vệ một ngành sử dụng hàng triệu công nhân. Trong khi EU đang theo đuổi các khoản thuế bổ sung, thì Mỹ đang tung ra một loạt trợ cấp để thu hút đầu tư với các quy định nghiêm ngặt về chuỗi cung ứng địa phương và sản xuất xe điện để đủ điều kiện nhận ưu đãi.
Brad Setser, một thành viên cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, cho biết: “Mỹ và EU thống nhất ở chỗ họ không muốn quá trình chuyển đổi sang xe điện trở thành quá trình chuyển đổi sang xe điện của Trung Quốc. Đạo luật giảm lạm phát sửa đổi trong việc Mỹ cho phép các nhà sản xuất ô tô châu Âu có quyền truy cập tương tự sẽ giúp tạo ra phản ứng tổng hợp, mạch lạc”.
Biên trợ cấp
Mức thuế ban đầu có thể được đưa ra sớm nhất là vào tháng 7 và bất kỳ quyết định cuối cùng nào cũng cần có sự chấp thuận của các quốc gia thành viên. Trong các cuộc điều tra gần đây về các lĩnh vực khác như xe đạp điện và cáp quang, EU đã phát hiện ra mức trợ cấp nằm trong khoảng từ 4% đến 17%. Bất kỳ mức thuế trừng phạt nào đối với xe điện sẽ được áp dụng trên mức thuế nhập khẩu 10% hiện tại.
Cuộc điều tra về viện trợ xe điện của Trung Quốc đã đánh dấu một điểm thấp trong mối quan hệ thương mại đang trở nên tồi tệ của nước này với các quốc gia phương Tây, dẫn đầu bởi Mỹ. Căng thẳng giữa Bắc Kinh và Brussels đã bùng lên do những nỗ lực của châu Âu nhằm “giảm thiểu rủi ro” cho chuỗi cung ứng của mình và thâm hụt thương mại ngày càng tồi tệ của EU với Trung Quốc ở mức hơn 400 tỷ USD vào năm ngoái.
Tại các cuộc đàm phán thương mại diễn ra trong tháng này, hội nghị thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên sau 4 năm, các quan chức Trung Quốc đã thể hiện lập trường không căng thẳng. Chủ tịch Tập Cận Bình nói với các nhà lãnh đạo EU rằng ông muốn hai bên trở thành đối tác thương mại quan trọng có khả năng xây dựng niềm tin trong chuỗi cung ứng. Bộ thương mại Trung Quốc cho biết riêng EU nên chấm dứt chủ nghĩa bảo hộ thương mại thông qua cuộc điều tra xe điện.
Chắc chắn, các nhà sản xuất ô tô phương Tây bao gồm Tesla, Renault và BMW cũng sẽ bị áp thuế cao hơn khi họ vận chuyển ô tô từ thị trường ô tô lớn nhất thế giới đến châu Âu.
Lập trường của Trung Quốc cũng có thể thay đổi nếu thuế quan được áp dụng, gây ra những hậu quả nặng nề cho ngành sản xuất ô tô toàn cầu. BMW, Mercedes-Benz và VW bán từ 33% đến 40% số xe của họ ở đó và không nhà sản xuất nào có thể tồn tại nếu không có pin xe điện và các linh kiện khác của Trung Quốc. Trong một dự báo tiềm năng vào tháng 10, Trung Quốc đã hạn chế xuất khẩu than chì, được sử dụng để sản xuất pin.
Setser nhận định: “Lựa chọn trả đũa rõ ràng nhất là giảm thuế nhập khẩu vào Trung Quốc từ 15% xuống 25%. Trung Quốc hoàn toàn có thể làm như vậy”.
Nam Nguyễn
