Không phải chờ đến những ngày cuối tháng Chạp, mà khi gió mùa thổi về kéo theo cơn mưa bụi thì vườn đào mờ mịt như sương ảo. Từ thân đào bụ bẫm, gặp sương lạnh co lại sù sì mốc thếch, những dòng nhựa ứ hôm nào nay khô vàng óng ánh như hổ phách. Nhìn hạt nhựa người ta nghĩ đến giọt sương đêm đọng mãi trên cây còn lưu giữ ánh mắt người những đêm đông lạnh chăm sóc từng nhành cây. Ngay cả những chiếc lá xanh hôm nào nay cũng lấm tấm vàng như sẵn muốn ra đi. Nó sẽ rụng theo tự nhiên vào những ngày tháng Chạp để chờ nắng xuân thì cho nụ nhú mầm.
Thuở xưa, người chơi đào chỉ cần một cành đào là đủ trọn một mùa xuân, nên người trồng cứ để đào mọc tự nhiên rồi lựa thế chặt đem bán. Người giàu mua cả cây đào to về cắm độc bình. Người nghèo chỉ vài cành vụn cột chung một gốc cũng thành... Chợ đào Tết thật sống động vì người mua, người bán tới lui với cành đào trên tay. Các cụ xưa mua đào chọn hơi cầu kỳ, về dáng thế phải sum suê thể hiện sự no đủ, ấm cúng, đào nhú nụ đều nhưng không quá rộ để cho đúng sáng mùng một Tết hé sắc lấy may mắn rồi từ từ bung lan tỏa theo ba ngày Tết. Cách mua đào xưa cũng đầy chất, kiểu nhẩn nha, nho nhã của người chơi sành điệu như uống chén trà, hay tỉa củ thủy tiên... Phần lớn việc mua đào là do các cụ ông làm, bởi mua một cành đào như chọn một món quà Tết với đúng nghĩa là lộc may mắn cho cả gia đình trong suốt một năm mới. Cụ đi chợ sớm dạo quanh ngắm nghía từng cành đào bày bán hay cầm dựng trên tay. Khi chọn được thì sẽ trả vài giá với người bán, tạo không khí mua may bán đắt.
Ngày nay, người chơi đào không như xưa. Đào không đơn điệu với một dáng tua tủa nữa mà phải uốn lượn như long vờn phượng múa, cành hoa như thác đổ hay vươn lên trời xanh... nên người trồng đào không chỉ là nông dân cày cuốc vun xới nữa mà là nghệ nhân cây cảnh đích thực để tạo những sản phẩm độc đáo phục vụ các "thượng đế". Đó là chưa kể nguồn đào không chỉ từ vườn trồng, mà nay đã có từ khắp nơi, tận núi cao rừng thẳm hay miền đất lạ hội tụ để góp xuân. Đào Tết hội tụ tất cả tinh hoa của bonsai Nhật, cây cảnh cung đình Trung Hoa, hoặc miền thiên nhiên huyền ảo nên không có một mẫu nào giống mẫu nào, nhưng cây đào quý vẫn không lọt qua ánh mắt của người chơi sành điệu. Giá trị của cây đào không chỉ ở hoa, dáng thế mà cả màu thời gian qua lớp vỏ cây ứa nhựa hổ phách.
Bây giờ, những cây đào vẫn tắm mình trong mưa giăng gió rét, run rẩy đêm đông hay hanh hao ngày nắng hửng để đơm những mầm nhỏ bé trên cành chờ đến ngày sẽ bung hoa nở sắc. Bên gốc đào có đôi chân xám lạnh vương đất nâu và cánh tay gầy guộc tỉa tót tháng ngày... Hoa nở từ bàn tay người là vậy!
DƯƠNG MY ANH
