Những cuốn sách vào shortlist của International Booker Prize 2023. Ảnh: International Booker Prize.
Tại Lễ trao giải Booker Quốc tế (International Booker Prize) năm nay, Quỹ Giải thưởng Booker đã công bố số liệu thống kê mới đáng chú ý.
Tại thị trường Anh vào năm 2022, doanh số bán tiểu thuyết dịch đã vượt quá 1,9 triệu bản, tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 3,3% tổng doanh số tiểu thuyết, trong đó, doanh số bán tác phẩm Nhật - Anh vượt qua 490.000 bản, trở thành ngôn ngữ bán chạy số một của tiểu thuyết dịch. Hầu hết độc giả đọc tiểu thuyết dịch đều ở độ tuổi từ 25 đến 34 và độc giả ở độ tuổi này mua 24,9% tiểu thuyết dịch của Anh.
Tương lai tươi sáng cho tiểu thuyết được dịch. Doanh số bán ra của tác phẩm đoạt Giải Booker Quốc tế năm 2022 Tomb of Sand đã tăng từ 500 bản lên 25.000 bản trong vòng chín tháng sau khi đoạt giải.
Nhà văn Hàn Quốc Han Kang, người đoạt giải Booker quốc tế 2016, cho biết: The Vegetarian - (Người ăn chay) chỉ bán được 2.000 bản tại Hàn Quốc trước khi đoạt giải, nhưng tính đến nay đã bán được hơn 500.000 bản tại Anh, vượt xa số lượng sách gốc được bán ở Hàn Quốc”.
Thành công của tác phẩm Người ăn chay một phần do đây chính là tác phẩm thắng giải đầu tiên của International Booker Prize. Tiểu thuyết dịch đã khiến thị trường xuất bản quốc tế trở nên đa dạng hơn và dễ dàng chiếm được “trái tim” của độc giả Anh trẻ tuổi.
Nội dung tiểu thuyết và bản dịch chất lượng cao là rất quan trọng
Đối với các nhà xuất bản, nội dung tiểu thuyết và bản dịch chất lượng cao là rất quan trọng. Nhà xuất bản độc lập Fitzcarraldo Editions của Anh được thành lập vào năm 2014, chuyên xuất bản tiểu thuyết đương đại và tiểu luận, đã xuất bản tác phẩm của nhiều người đoạt giải Nobel văn học, như nhà văn Svetlana Alexievich người Belarus, nhà văn Olga Tokarczuk người Ba Lan, và nhà văn Pháp Annie Ernaux cùng nhiều nhà văn nổi tiếng thế giới khác.
Jacques Testard, người sáng lập và biên tập viên của nhà xuất bản Fitzcarraldo Editions, cho biết: “Nội dung của tiểu thuyết dịch rất quan trọng. Đối với Fitzcarraldo Editions, chúng tôi không theo đuổi cái gọi là sách phổ thông mà coi trọng tác phẩm của tác giả hơn, điều này giúp độc giả tin tưởng và trung thành với chúng tôi.”
Đồng thời, trong những năm gần đây, các tiểu thuyết dịch liên quan đến chủ đề xã hội cũng trở nên phổ biến trong giới độc giả trẻ.
Một độc giả người Anh đang làm việc tại Pháp, cho biết khi nói về những cuốn sách dịch mà cô yêu thích: “Gần đây tôi rất thích đọc những tiểu thuyết dịch về Brexit. Tôi mới 15 tuổi và không có quyền bầu cử vào thời điểm đó, điều này làm tôi rất bực bội. Tôi hy vọng bằng việc đọc những cuốn sách dịch, nhiều người trên thế giới sẽ duy trì thái độ cởi mở và hòa nhập như tôi.”
Nhà xuất bản độc lập And Other Stories của Anh đã xuất bản một số lượng lớn tiểu thuyết dịch, như Boulder của nhà văn Tây Ban Nha Eva Baltasar và Traces of Enayat của nhà thơ Ai Cập Iman Mersal, You, Bleeding Childhood của nhà văn Italy Michele Mari…
Người sáng lập nhà xuất bản And Other Stories, Stefan Tobler cho biết: “Độc giả trẻ dễ tiếp thu tiểu thuyết dịch và một số tác giả ngoài lề hơn vì người trẻ rất hòa nhập.”
Văn học Nhật Bản nhận được nhiều quan tâm
Theo thống kê của Booker Prize Foundation, 14 trong số 30 tiểu thuyết dịch bán chạy nhất ở Anh năm 2022 là bản dịch Nhật - Anh. Fiammetta Rocco, Giám đốc Giải thưởng Booker Quốc tế cho biết: “Độc giả trẻ không mấy hứng thú với các tác phẩm văn học Tây Âu mà lại rất quan tâm đến các tác phẩm văn học Nhật Bản. Năm ngoái, tổng doanh số bán tác phẩm dịch tiếng Nhật - Anh là gần 500.000 bản, chiếm một vị trí rất quan trọng trên thị trường tiểu thuyết dịch ở Anh”.
Văn học Nhật Bản được giới trẻ Anh quốc yêu thích. Ảnh: Japanobjects.
Lucy North, một dịch giả văn học Nhật - Anh, không ngạc nhiên trước hiện tượng này, bà cho biết: “Các nhà văn Nhật Bản rất giỏi viết truyện ngắn. Tác phẩm của họ mang đến cho người ta cảm giác trầm lặng, giản dị nhưng chiều sâu của văn bản cũng ẩn chứa sự phê phán và tư duy đối lập. Sự bí ẩn trong tác phẩm viết tiếng Nhật rất hấp dẫn đối với độc giả trẻ”.
Pushkin Press được thành lập từ năm 1997 và là một trong những nhà xuất bản của Anh chuyên xuất bản các tác phẩm văn học Nhật Bản. Giống như nhà xuất bản Fitzcarraldo, họ có tiêu chí và phong cách riêng trong việc lựa chọn tiểu thuyết để dịch.
Adam Freudenheim, Giám đốc nhà xuất bản Pushkin, cho biết: “Chúng tôi không chỉ tập trung vào các điểm nóng trên thị trường mà còn cả các tác phẩm thúc đẩy sự phát triển của thị trường. Những năm gần đây, chúng tôi rất chú trọng đến các tác phẩm văn học Nhật Bản, và độc giả gọi chúng tôi là người Nhật.”
Quốc Bảo
