Một công nhân kiểm tra găng tay mới sản xuất tại nhà máy Top Glove ở Shah Alam, Malaysia ngày 26 tháng 8 năm 2020. (Ảnh: Reuters)
Một loạt cuộc khảo sát nhà máy trong tuần này cho biết, hoạt động kinh doanh của hầu hết các nền kinh tế Đông Nam Á đã giảm mạnh trong tháng 7, trái ngược với các nền kinh tế sản xuất linh hoạt hơn ở Đông Bắc Á và phương Tây, nơi tăng trưởng kinh doanh đã chậm lại nhưng vẫn tiếp tục mở rộng.
Việc gián đoạn kinh tế ở Đông Nam Á do ảnh hưởng của vi rút trở nên tồi tệ hơn do tiến độ tiêm chủng chậm chạp ở khu vực 600 triệu dân. Các chính phủ đã phải vật lộn để đảm bảo liều lượng và áp dụng các biện pháp đóng cửa tốn kém khiến nhiều nhà máy không có công nhân.
Những thất bại này đang đe dọa sự phát triển của một trong khối thị trường mới nổi, có khả năng phục hồi tốt hơn trên thế giới. Nơi đây vốn đã chống chọi với nhiều cuộc khủng hoảng toàn cầu khác nhau trong những thập kỷ gần đây nhờ những cải cách kinh tế mạnh mẽ rộng rãi và sự tiếp giáp gần với Trung Quốc.
Các nhà kinh tế của HSBC cảnh báo, tỷ lệ tiêm chủng thấp ở Indonesia, Việt Nam, Philippines và Thái Lan, cũng như hiệu quả không chắc chắn của vắc-xin, khiến nền kinh tế của họ gặp rủi ro.
"Điều này có nghĩa là dân số ở những quốc gia này có thể vẫn dễ bị tổn thương không chỉ trước đợt bùng phát hiện tại mà còn bất kỳ đột biến nào có thể phát triển trong tương lai", HSBC cho biết. "Các hạn chế chạm và đi có thể sẽ tiếp tục, ảnh hưởng đến triển vọng tăng trưởng trong ngắn hạn."
Đối với các nhà sản xuất Đông Nam Á, vốn bị cạnh tranh chủ yếu nhờ lao động giá rẻ và khả năng tiếp cận nguyên liệu thô, tác động của các đợt bùng phát dịch đối với nguồn cung lao động chính là một điểm nghẽn sản xuất lớn.
Tại Thái Lan, nhà xuất khẩu ô tô lớn thứ tư châu Á và là cơ sở sản xuất cho các thương hiệu xe hơi lớn trên toàn cầu, Toyota Motor Corp đã tạm ngừng sản xuất tại ba nhà máy của mình vào tháng 7 do tình trạng thiếu phụ tùng bởi đại dịch gây ra.
Siam Agro-Food Industry, một công ty xuất khẩu trái cây chế biến của Thái Lan, phụ thuộc rất nhiều vào lao động nhập cư và chỉ có thể đảm nhận 400 trong số 550 vai trò khi người lao động trở về nước và không thể quay trở lại do biên giới đóng cửa.
Ghanyapad Tantipipatpong, chủ tịch của Siam Agro-Food Industry, cho biết: “Có 350 tấn trái cây mỗi ngày nhưng bây giờ chúng tôi chỉ có thể lấy 250 tấn vì không đủ công nhân để chế biến.
"Có nhu cầu mạnh mẽ từ các thị trường xuất khẩu, chẳng hạn như Hoa Kỳ, thị trường chính của chúng tôi. Vấn đề bây giờ là sản xuất."
Tại Việt Nam, nơi có các cơ sở của các công ty toàn cầu như Samsung, Foxconn và Nike, các công ty ở miền nam đất nước đã buộc phải giữ công nhân tại địa điểm sản xuất của họ vào ban đêm. Theo thống kê của văn phòng chính phủ, sản lượng công nghiệp ở một số tỉnh và thành phố phía Nam nơi áp dụng các biện pháp hạn chế di chuyển nghiêm ngặt từ tháng 7 đã giảm.
Tại Malaysia, nơi cung cấp khoảng 67% thị trường găng tay cao su toàn cầu, các hạn chế về việc khóa cửa đã buộc nhiều nhà sản xuất găng tay phải tạm ngừng hoạt động trong tháng 6 và tháng 7.
Kể từ đó, các hạn chế được nới lỏng đã cho phép 60% lực lượng lao động quay trở lại sau khi hiệp hội sản xuất găng tay của nước này cầu xin chính phủ cho phép ngành công nghiệp hoạt động trở lại, với lý do lo ngại từ người mua toàn cầu. Hiệp hội hiện đang kêu gọi trả lại đầy đủ.
Hiện tại, sự gián đoạn ở Đông Nam Á đang gây ra khó khăn cho những nơi khác như: nhà sản xuất chip Đức Infineon Technologies dự kiến sẽ thu về hàng chục triệu đô la từ việc ngừng hoạt động tại nhà máy ở Malaysia. Sự chậm lại sẽ ảnh hưởng đến các khách hàng ô tô của Infineon.
Daniel Bernbeck, Giám đốc điều hành của Phòng Thương mại và Công nghiệp Malaysia-Đức, cho biết các quy tắc kiểm dịch nghiêm ngặt của Malaysia cũng khiến các nhà sản xuất cao cấp hơn như nhà sản xuất chip gặp khó khăn trong việc mang lại những chuyên môn kỹ thuật cần thiết.
Các nhà phân tích cảnh báo rủi ro không chỉ là ảnh hưởng đến sản xuất.
Moody's Investors Service cho biết các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương với "cơ cấu kinh tế tập trung" và thể chế yếu kém sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Moody's cho biết: “Đây là những nền kinh tế có thu nhập trung bình thấp, với vết sẹo này có khả năng làm tăng rủi ro xã hội." Ở một số nền kinh tế này, gánh nặng nợ cao đang hạn chế không gian tài chính của các chính phủ để chống chọi với đại dịch."/.
(Reuters)
