Bà Ngozi Okonjo-Iweala được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc WTO. (Nguồn: WTO)
Ngày 15/2, phát biểu tại phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về việc bổ nhiệm tân Tổng giám đốc, Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam bên cạnh Liên hợp quốc, WTO và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva khẳng định Việt Nam tham gia đồng thuận cùng các nước ASEAN và các Thành viên khác của WTO ủng hộ và chúc mừng bà Ngozi Okonjo-Iweala được lựa chọn vào vị trí Tổng giám đốc WTO.
Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai cũng nhấn mạnh, Việt Nam sẽ hợp tác chặt chẽ với bà Ngozi và tin tưởng rằng bà Ngozi có đầy đủ các phẩm chất cần thiết, đặc biệt là khả năng lãnh đạo để dẫn dắt WTO trong giai đoạn nhiều thách thức hiện nay đạt được các mục tiêu của hệ thống thương mại đa phương, phục vụ lợi ích của tất cả các Thành viên.
Tại Phiên họp đặc biệt của Đại Hội đồng WTO được tổ chức ngày 15/2 dưới hình thức trực tuyến và trực tiếp tại trụ sở WTO ở Geneva, các Thành viên WTO đã có quyết định mang tính lịch sử, bổ nhiệm bà Ngozi Okonjo-Iweala là Tổng giám đốc thứ 7 của WTO nhiệm kỳ từ ngày 1/3/2021 đến ngày 31/8/2025, trên cơ sở phù hợp với quy định của WTO về tiến trình lựa chọn Tổng giám đốc được thông qua tại Đại hội đồng WTO năm 2002 và sự nhất trí của Đại hội đồng tháng 7/2020.
Mở đầu Phiên họp, Chủ tịch Đại hội đồng WTO, Đại sứ David Walker (New Zealand) trình bày tóm tắt việc thực hiện tiến trình lựa chọn tân Tổng giám đốc sau khi cựu Tổng giám đốc Roberto Azevedo tuyên bố từ chức trước một năm so với nhiệm kỳ chính thức.
Chủ tịch Đại hội đồng WTO cũng bày tỏ cám ơn Bộ trưởng Bộ Thương mại Hàn Quốc Yoo Myung-hee (một trong 2 ứng cử viên được chọn vào vòng tham vấn thứ 3 và là vòng cuối cùng) đã tham gia vào tiến trình lựa chọn tân Tổng giám đốc và đã cam kết không ngừng ủng hộ hệ thống thương mại đa phương và WTO; đồng thời cũng cám ơn tất cả 8 ứng viên tham gia tiến trình này, khẳng định rằng cả 8 ứng viên đều đủ tiêu chuẩn đặc biệt cho vị trí Tổng giám đốc WTO và sự tham gia của họ đã làm phong phú thêm cho tiến trình lựa chọn tân Tổng giám đốc.
Cũng tại Phiên họp, Chủ tịch Đại hội đồng WTO và các Thành viên WTO đều nhấn mạnh Phiên họp này là sự kiện lịch sử, có ý nghĩa quan trọng đối với WTO, đồng thời gửi lời chúc mừng nồng nhiệt nhất tới bà Ngozi Okonjo-Iweala về việc bà được bổ nhiệm làm tân Tổng giám đốc WTO.
Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam bên cạnh Liên hợp quốc, WTO và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva.
Phát biểu trực tuyến với Đại hội đồng WTO, bà Okonjo-Iweala bày tỏ vinh dự được lựa chọn là Tổng giám đốc WTO. Bà nói, một ưu tiên chính của bà là cùng với các Thành viên nhanh chóng khắc phục các hậu quả của kinh tế và y tế do đại dịch Covid-19 gây ra; một WTO mạnh mẽ và phản ứng nhanh nhạy sẽ có vai trò quan trọng đối với sự phục hồi toàn cầu đầy đủ và nhanh chóng ra khỏi cuộc khủng hoảng hiện nay.
Bà Ngozi bày tỏ hy vọng sẽ hợp tác với các Thành viên để định hình và thực thi các chính sách cần thiết nhằm tái khởi động nền kinh tế toàn cầu. Nữ Tổng giám đốc cũng cho rằng, WTO đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn nhưng việc hợp tác cùng nhau sẽ làm cho WTO trở nên mạnh mẽ, nhanh nhạy hơn và thích ứng tốt hơn với thực tiễn ngày nay.
Khi bắt đầu nhiệm kỳ ngày 1/3/2021, bà Ngozi Okonjo-Iweala sẽ trở thành phụ nữ đầu tiên và người châu Phi đầu tiên được bầu chọn làm Tổng giám đốc WTO. Trên thực tế, ngay cả Liên hợp quốc kể từ khi thành lập năm 1945 và nhiều tổ chức quốc tế khác cũng chưa từng có một nhà lãnh đạo nữ nào.
Bà Ngozi Okonjo-Iweala từng đảm nhiệm vai trò Bộ trưởng Tài chính Nigeria, nguyên Giám đốc điều hành của Ngân hàng thế giới (WB) và hiện là Chủ tịch Hội đồng của Liên minh vaccine (Gavi), là chuyên gia tài chính toàn cầu, nhà kinh tế học và đồng thời là chuyên gia về phát triển quốc tế với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc ở các khu vực trên thế giới, từ châu Á, châu Phi, châu Âu, Mỹ La-tinh và Bắc Mỹ.
Tiến trình lựa chọn Tổng giám đốc mới được khởi động vào ngày 14/5/2020 khi cựu Tổng giám đốc, ông Roberto Azevêdo thông báo với các Thành viên WTO rằng ông sẽ từ chức một năm trước khi kết thúc nhiệm kỳ. Sau đó, ông rời nhiệm sở vào ngày 31/8/2020. Tại bước 1, vào cuối thời hạn đề cử, 8 ứng cử viên đã được Chính phủ của họ đề cử (gồm các ứng viên của Mexico, Nigieria, Ai-cập, Moldova, Hàn Quốc, Kenya, Saudi Arabia và Anh quốc). Tại bước 2, cả 8 ứng cử viên được đề cử đã được mời gặp các Thành viên tại cuộc họp Đại hội đồng được tổ chức từ ngày 15 – 17/7/2020, trong đó mỗi ứng cử viên đã trình bày ngắn gọn về tầm nhìn của họ đối với WTO và trả lời các câu hỏi của đại diện các Thành viên WTO. Ngày 31/7/2020, Đại hội đồng WTO đã nhất trí rằng bước thứ 3 sẽ có ba vòng tham vấn được tổ chức trong thời gian hai tháng, bắt đầu từ ngày 7/9/2020. Trong các cuộc tham vấn bí mật này giữa đại diện từng Thành viên WTO với Chủ tịch Đại hội đồng WTO và 2 điều phối viên - Chủ tịch Cơ quan Giải quyết Tranh chấp Đại sứ Dacio Castillo (Honduras) và Chủ tịch Cơ quan Rà soát chính sách thương mại Đại sứ Harald Aspelund (Iceland), số ứng cử viên được thu hẹp từ 8 xuống 5 rồi 2. Kết quả vòng tham vấn thứ 2, bà Ngozi Okonjo-Iweala (Nigeria) và bà Yoo Myung-hee (Hàn Quốc) được lựa chọn vào vòng tham vấn thứ 3 và là vòng tham vấn cuối cùng về lựa chọn Tổng giám đốc WTO.
(theo Phái đoàn Việt Nam tại Geneva)
