Nhật Bản có khoảng 8,5 triệu căn nhà bỏ hoang ở vùng nông thôn vì dân số giảm và thanh niên di cư đến các thành phố để làm việc. Ảnh: Tokyoportfolio.com
Nhật Bản có hơn 8,5 triệu ngôi nhà bỏ hoang, hay còn gọi là akiya, ở vùng nông thôn, theo một cuộc khảo sát nhà ở và đất đai gần đây nhất vào năm 2018. Tuy nhiên, Viện nghiên cứu Nomura (NRI) ở Tokyo ước tính con số nhà bỏ hoang lên đến 11 triệu. NRI dự đoán số lượng akiya có thể vượt quá 30% số gia đình ở Nhật Bản vào năm 2033.
Đối với người nước ngoài muốn tận hưởng khung cảnh yên bình ở vùng nông thôn, akiya là cơ hội sở hữu nhà ở với giá rẻ. Một số người nước ngoài thậm chí đã tận dụng các akiya để làm giàu bằng cách sửa sang chúng và triển khai hoạt động kinh doanh cho thuê lưu trú ngắn hạn.
Business Insider đã từng có phóng sự về tình trạng “thị trấn ma” của Nhật Bản vào năm 2021, trong đó chỉ ra vấn đề cốt lõi là người dân nông thôn liên tục di cư đến các thành phố trong những thập niên qua, để lại một vùng nông thôn ngày càng trống trải phía sau.
Richard Koo, nhà kinh tế trưởng tại NRI, cho biết vùng nông thôn Nhật Bản đã bị bỏ hoang kể từ giữa thập niên 1990.
Ngoài ra, một vấn đề nữa là dân số Nhật Bản ngày càng giảm. Tỷ lệ sinh của nước này giảm năm thứ bảy liên tiếp vào năm 2022, xuống còn trung bình 1,26 ca sinh trên một phụ nữ.
Theo Chris McMorran, giáo sư khoa nghiên cứu tiếng Nhật tại Đại học Quốc gia Singapore, vấn đề nhà bỏ hoang sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn, không có đủ người để sinh sống trong những căn nhà đó.
Richard Koo giải thích thêm, người Nhật thích những ngôi nhà mới xây hơn là những ngôi nhà cũ. Douglas Southerland, nhà kinh tế cấp cao của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), cho biết một phần nguyên nhân là do thiếu văn hóa “tự làm lấy” (Do it yourself).
An toàn kết cấu cũng là mối lo ngại lớn vì nhiều căn akiya được xây dựng trước khi sửa đổi Luật Tiêu chuẩn xây dựng có hiệu lực năm 1981, trong đó đặt ra các yêu cầu giúp nhà có khả năng chống động đất tốt hơn.
Cuối cùng, phần lớn thanh niên Nhật Bản không muốn sống ở nông thôn, McMorran cho biết.
“Thực tế là có quá nhiều ngôi nhà trống làm xấu cảnh quan và một yếu tố cản trở hơn nữa là mọi người không muốn sống trong một ngôi làng mà bao quanh toàn là những ‘ngôi nhà ma’”, McMorran nói.
Natasha Durie, nghiên cứu sinh tiến sĩ của Trường Nhân chủng học và bảo tàng dân tộc học thuộc Đại học Oxford, đang tiến hành nghiên cứu thực địa tại Gifu, Nhật Bản. Durie nói, cô biết có những người trẻ Nhật Bản đã mua và cải tạo akiya nhưng hầu hết người dân địa phương vẫn chưa sẵn sàng làm điều đó.
Dù những ngôi nhà hoang tạo ra không khí u ám, buồn bã, nhưng chính quyền không thể phá bỏ chúng vì luật về quyền sở hữu của Nhật Bản không cho phép làm điều đó. Hơn nữa, việc xác định chủ sở hữu của những ngôi nhà bị bỏ trống lâu ngày cũng rất khó khăn.
“Việc truy tìm ngôi nhà thuộc về ai rất vất vả, vì vậy, chính quyền thường bỏ cuộc. Đó là lý do akiya tồn tại trong nhiều năm”, Richard Koo nói.
Đối với một số người mua akiya, như Eric McAskill, người có gốc tích ở Vancouver, Canada, số tiền tiết kiệm được từ việc cải tạo một căn akiya thay vì mua bất động sản ở Canada là rất lớn và không thể bỏ qua.
Theo Hiệp hội bất động sản Canada, vào thời điểm tháng 12-2023, giá chuẩn cho một ngôi nhà ở vùng đô thị Vancouver là 866.620 đô la Mỹ. Tháng 9-2023, McAskill đã mua một căn akiya 5 phòng ngủ với giá 23.600 đô la Mỹ ở tỉnh Nagano và đã chi 7.400 đô la để tự sửa chữa.
Jaya Thursfield và vợ, Chihiro, đã chuyển từ Anh về Nhật Bản và mua một căn akiya trị giá 30.000 đô la Mỹ ở tỉnh Ibaraki vào năm 2019. Cả hai đã chi đến 150.000 đô la để tu sửa nhưng vẫn xem căn nhà là sự lựa chọn phải chăng so với việc mua một ngôi nhà đắt đỏ ở London.
Kurosawa và Joey Stockermans, những người không đủ tiền mua nhà ở quê hương Bắc Mỹ của họ, cũng mua một căn akiya ở một thành phố trên đảo Kyushu với giá 42.000 đô la vào tháng 6-2023. Hai người dự định sử dụng nó làm nơi nghỉ dưỡng và cho thuê lưu trú ngắn hạn. Họ cũng nhìn thấy cơ hội kinh doanh nên quyết định thành lập Akiyamart, một trang web trực tuyến giúp người nước ngoài tìm mua akiya dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, làn sóng nhu cầu từ nước ngoài không làm thay đổi nhiều nhận thức của người dân địa phương đối với akiya. “Nhiều người dân địa phương không thực sự biết về mối quan tâm của nước ngoài đối với akiya. Họ thấy điều đó đáng ngạc nhiên”, Natasha Durie, nghiên cứu sinh tiến sĩ của Đại học Oxford, nói.
Business Insider
Chánh Tài
