Theo cáo trạng của VKSND tối cao, kết quả điều tra đến nay xác định, ngoài các bị can bị khởi tố, điều tra về các tội danh nêu trên, còn có các cá nhân thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam, Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phô Hồ Chí Minh, các công ty kiểm toán, các đoàn thanh tra, kiểm tra, các cá nhân thuộc ập đoàn FLC, Công ty Faros, Công ty BOS; Ngân hàng BIDV chi nhánh Thanh Xuân... có liên quan đến hành vi phạm tội. Tuy nhiên, xét tính chất, mức độ hành vi, Cơ quan điều tra (CQĐT) không xử lý đối với các đối tượng sau đây:
Các cá nhân thuộc UBCKNN, Trung tâm lưu ký chứng khoán
Các cá nhân tại UBCKNN gồm: ông Vũ Bằng, nguyên Chủ tịch UBCKNN; bà Lê Thị Thu Hằng, Phó Vụ trưởng Vụ Giám sát công ty đại chúng; bà Trần Thị Hằng, chuyên viên Phòng Đăng ký chứng khoán thuộc Trung tâm lưu ký chứng khoán.
Không bị xem xét xử lý trách nhiệm hình sự, ông Vũ Bằng, nguyên Chủ tịch UBCKNN bị Bộ Tài chính ban hành quyết định xử lý kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo.
Kết quả điều tra xác định, các cá nhân trên có dấu hiệu thiếu trách nhiệm trong việc tham mưu, đề xuất, chỉ đạo liên quan đến hồ sơ chấp thuận công ty đại chúng đăng ký chứng khoán của Công ty Faros, nhưng CQĐT xác định trách nhiệm chính để xảy ra sai phạm tại UBCKNN và Trung tâm lưu ký chứng khoán thuộc về các bị can Lê Công Điền, Dương Văn Thanh, Phạm Trung Minh đã cố ý che giấu, công bố thông tin sai lệch, dẫn đến tạo điều kiện cho Công ty Faros của Trịnh Văn Quyết và đồng phạm thực hiện hành vi phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Do đó, CQĐT xem xét không xử lý hình sự, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm về hành chính đối với các cá nhân nêu trên.
Các cá nhân tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh (HoSE)
Đối với Đoàn Vĩnh Nam, Chuyên viên Phòng Quản lý và Thẩm định niêm yết, Thư ký Hội đồng niêm yết HoSE: Khi được phân công nghiên cứu, thẩm định hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu của Công ty Faros, Nam biết rõ chưa có cơ sở xác định số vốn thực góp của Công ty Faros là 4.300 tỷ đồng theo báo cáo tài chính kiểm toán và văn bản của UBCKNN; đồng thời, Công ty Faros cũng chưa báo cáo, giải trình, làm rõ được những nội dung tại công văn 4298. Tuy nhiên, do Trần Đắc Sinh, Trầm Tuấn Vũ chỉ đạo và sức ép của Lê Hải Trà nên Đoàn Vĩnh Nam vẫn đề xuất hồ sơ của Công ty Faros đủ điều kiện niêm yết trên sàn chứng khoán trái pháp luật.
Hành vi của Đoàn Vĩnh Nam có dấu hiệu tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” quy định tại Điều 356 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, xét tính chất, mức độ, tham gia với vai trò lệ thuộc, thứ yếu, chịu sự chỉ đạo, sức ép từ lãnh đạo cấp trên nên CQĐT không xem xét xử lý hình sự, mà kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm về hành chính.
Đối với Nguyễn Thị Minh Hằng (Giám đốc Phòng Giám sát giao dịch, thành viên Hội đồng niêm yết HoSE), Đỗ Thị Phương Lan (Giám đốc Phòng Pháp chế, thành viên Hội đồng niêm yết HoSE, Ngô Viết Hoàng Giao (Ủy viên HĐQT, kiêm Phó Tổng Giám đốc phụ trách tài chính và Phòng Giám sát thị trường chứng khoán HoSE), Nguyễn Thị Việt Hà (Ủy viên HĐQT kiêm Phó Tổng Giám đốc; Trần Văn Dũng, Phó Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc HoSE, kiêm Chủ tịch Hội đồng niêm yết): các cá nhân này đã cho ý kiến chấp thuận hồ sơ niêm yết của Công ty Faros trên cơ sở tin tưởng vào báo cáo thẩm định của Phòng Quản lý và Thẩm định niêm yết trình và Nghị quyết của HĐQT là hồ sơ của Công ty Faros đã đủ điều kiện niêm yết.
Xét tính chất, mức độ hành vi, 6 cá nhân là cán bộ HoSE không bị xem xét xử lý hình sự.
Hành vi của 5 cá nhân nêu trên có dấu hiệu tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại Điều 360 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, xét tính chất, mức độ hành vi, CQĐT không xem xét, xử lý hình sự mà kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm về hành chính.
Các đoàn thanh tra, kiểm tra
Đối với Đoàn kiểm tra của Bộ Tài Chính: Ngày 2/3/2017, Bộ Tài chính có Quyết định số 395/BTC “Về việc kiểm tra tại Công ty Faros và giao dịch cổ phiếu Công ty Faros (Mã chứng khoán: ROS) tại 7 công ty chứng khoán", kiểm tra về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh; việc tăng vốn và sử dụng vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh; việc chấp hành các qui định của pháp luật về thuế; việc chấp hành các qui định pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán; thời kỳ kiểm tra: Năm 2014, năm 2015 và năm 2016 và tình hình, số liệu có liên quan đến thời kỳ kiểm tra...".
Quá trình kiểm tra, đoàn kiểm tra đã phát hiện một số dấu hiệu bất thường trong việc góp vốn và sử dụng vốn góp tại Công ty Faros. Đoàn kiểm tra đã thu thập các chứng từ kế toán thể hiện số vốn góp đã được chuyển vào tài khoản của Công ty Faros nhưng sau đó được sử dụng chủ yếu vào các hoạt động đầu tư tài chính.
Đoàn kiểm tra đã tham vấn ý kiến của Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và đối chiếu với các quy định của pháp luật, phát hiện nhiều bất cập, sơ hở trong các quy định của pháp luật về doanh nghiệp, hoạt động đăng ký kinh doanh, hoạt động đầu tư tài chính, cho vay, ủy thác đầu tư nên đã tham mưu cho Bộ Tài chính ban hành 3 văn bản báo cáo kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành 9 nội dung, trong đó có 8 nội dung về rà soát các quy định pháp luật liên quan đến Luật đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Dân sự, các quy định quản lý Nhà nước về lĩnh vực cổ phần, chứng khoán, ... và một nội dung đề nghị xử phạt hành chính đối với Công ty Faros về hành vi vi phạm trong công bố thông tin. Kết quả điều tra không phát hiện vi phạm trong hoạt động thanh tra, kiểm tra nên CQĐT không có căn cứ xem xét, xử lý.
Đối với Đoàn kiểm tra Sở Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh: Ngày 30/12/2016, UBCKNN ban hành Quyết định số 1459/QĐ-UBCK về việc kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật về chứng khoán đối với hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán của Sàn HOSE, kỳ kiểm tra từ ngày 1/1/2016 đến ngày 30/12/2016.
Các nội dung kiểm tra: Việc chấp hành pháp luật về niêm yết chứng khoán; Về giao dịch cổ phiếu quỹ; Về các mã cổ phiếu chạm tiêu chí cảnh báo; chế độ báo cáo và công bố thông tin đối với thành viên của sàn HOSE và việc xử lý vi phạm các quy định đối với tổ chức niêm yết; Về nội dung thực hiện các kiến nghị của UBCKNN sau kiểm tra năm 2015.
Từ ngày 9/1/2017 đến ngày 13/1/2017, Đoàn kiểm tra đã kiểm tra việc thực hiện các quy định về niêm yết chứng khoán (gồm 24 hồ sơ thẩm định niêm yết lần đầu, trong đó có hồ sơ chấp thuận niêm yết mã chứng khoán ROS của Công ty Faros; kiểm tra xác suất 12/174 hồ sơ thay đổi đăng ký niêm yết) và kiểm tra theo nội dung đã được phân công nhiệm vụ cho từng thành viên. Quá trình kiểm tra, Đoàn kiểm tra không phát hiện ra sai phạm trong việc thẩm định hồ sơ niêm yết của sàn HoSE. Kết quả điều tra không phát hiện vi phạm trong hoạt động thanh tra, kiểm tra nên CQĐT không có căn cứ xem xét, xử lý.
Nhóm Giao dịch viên, Kiểm soát viên Ngân hàng BIDV Chi nhánh Thanh Xuân, Hà Nội
Kết quả điều tra xác định có 13 kiểm soát viên và giao dịch viên Ngân hàng BIDV Chi nhánh Thanh Xuân thực hiện các giao dịch nộp tiền, chuyển tiền, rút tiền theo các chứng từ được ký sẵn để Công ty Faros tăng vốn, vi phạm khoản 2 Điều 14 Quy định số 6440/QĐ-NHBL ngày 14/10/2014 của Ngân hàng BIDV.
CQĐT xác định không có sự thông đồng, bàn bạc giữa Trịnh Thị Thúy Nga với nhóm cán bộ Ngân hàng nên không có căn cứ xem xét xử lý trách nhiệm hình sự đối với giao dịch viên, kiểm soát viên mà kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét xử lý theo quy định.
Không có sự thông đồng, bàn bạc giữa Trịnh Thị Thúy Nga với nhóm cán bộ Ngân hàng BIDV Chi nhánh Thanh Xuân nên không có căn cứ xem xét xử lý trách nhiệm hình sự.
Các cá nhân liên quan khác thuộc Công ty BOS, Công ty Faros, Tập đoàn FLC và Công ty ASC
Nhóm 188 đối tượng liên quan đến hành vi ừa đảo chiếm đoạt tài sản, đây là các cá nhân đứng tên đại diện pháp luật, nhân viên các công ty thuộc hệ sinh thái Tập đoàn FLC và các công ty liên quan; người thân, quen của Trịnh Văn Quyết, Trịnh Thị Minh Huế, Trịnh Thị Thúy Nga, có hành vi ký các thủ tục để Trịnh Thị Minh Huế tạo dòng tiền, hợp thức nâng khống vốn góp tại Công ty Faros, hoàn thiện thủ tục để cổ phiếu ROS được niêm yết trên sàn chứng khoán, có dấu hiệu đồng phạm giúp sức của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, xem xét tính chất, mức độ hành vi của các đối tượng và không được hưởng lợi nên CQĐT không xem xét trách nhiệm hình sự.
Nhóm 23 đối tượng là nhân viên các công ty thuộc hệ sinh thái FLC, là người thân họ hàng trong gia đình Trịnh Văn Quyết, có hành vi giúp sức cho Trịnh Thị Minh ế thực hiện hành vi Thao túng thị trường chứng khoán. Các cá nhân này đã cho Trịnh Thị Minh Huế mượn chứng minh nhân dân, giấy tờ tùy thân để Huế làm hồ sơ mở tài khoản chứng khoán, tài khoản ngân hàng, sau đó giao cho Huế quản lý, sử dụng để thao túng thị trường chứng khoán, giúp Trịnh Văn Quyết thu lời bất chính, có dấu hiệu đồng phạm giúp sức của tội “Thao túng thị trường chứng khoán”, quy định tại Điều 211 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, xét tính chất, mức độ hành vi đã tham gia và không được hưởng lợi nên CQĐT không xem xét trách nhiệm hình sự.
Nhóm 5 cá nhân thuộc Công ty BOS, gồm: Lê Bá Nguyên, Nguyễn Quỳnh Nga, Tống Hải Ninh, Thành viên HĐQT; Nguyễn Thị Thanh Thanh, Trưởng Phòng kiểm soát nội bộ và quản trị rủi ro và Triệu Xã Luận, Trưởng Phòng công nghệ thông tin đã cho phép Trịnh Thị Thúy Nga cho khách hàng mua chứng khoản không có tài sản đảm bảo trái quy định, giúp Trịnh Văn Quyết, Trịnh Thị Minh Huế thao túng thị trường chứng khoán, thu lời bất chính, có dấu hiệu tội “Thao túng thị trường chứng khoán”, quy định tại Điều 211 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, xét tính chất, mức độ hành vi, CQĐT không xem xét xử lý hình sự, mà kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý hành chính nghiêm khắc.
Hồng Nguyên - Vũ Phương
