Thủy tiên là thú chơi tao nhã của nhiều gia đình Hà Nội xưa. Ảnh: Hồng Phương Phạm.
Nét đẹp văn hóa từng bị thất truyền
Người Hà Nội xưa nổi tiếng với nhiều thú chơi thanh cảnh và tao nhã, phải kể đếnthú chơi hoa thủy tiên có truyền thống trăm năm tuổi. Nhiều nguồn tài liệu cho biết từ thế kỷ XX, cứ mỗi dịp Tết đến là cácgia đình Hà Nội lạitrưng một chậu thủy tiên trắng muốt, tựa đào và quất, là một loài hoa báo hiệu mùa xuân về. Tại Hàng Buồm vào những năm 1920, người ta còn tổ chức cả cuộc thi hoa thủy tiên. Thủy tiên đẹp đâu chỉ đến từ cảm quan thị giác, nó còn là một quá trình cắt gọt kỳ công, chăm chút tỉ mỉ, để từ chiếc củ thoạt nhìn bình thường nảy nở đơm hoa, khiến bao người xao xuyến.
Từng có một khoảng thời gian, thú chơi hoa thủy tiên bị thất truyền, chỉ âm thầm có mặt ở vài gia đình. Đến khoảng 10 năm trở lại đây, thú chơi này mới manh nha trở lại, đặc biệt nở rộ trong các dịp Tết. Nhiều bạn trẻ thậm chí còn chi tiền triệu để học cách gọt củ thủy tiên, xem quá trình này là một cách kế thưànhững nét đẹp văn hóa, hướng đến chân - thiện - mỹ và thưởng Tết một cách sâu sắc hơn.
Thú chơi kỳ công và tỉ mỉ
Để có được một bình thủy tiên chơi Tết, gia chủ phải chuẩn bị trước 1 tháng, thường là vào đầu tháng chạp hàng năm. Củ thủy tiên không đắt, chỉ từ 30.000 - 50.000 đồng/củ. Trân quý hơn cả là công ngâm rửa, đẽo gọt, tắm tưới của người chơi. Thế nên một bát thủy tiên thành phẩm có thể trị giá 500.000 - 1.000.000 đồng tùy vào dáng và số hoa nở.
Với nhiều người, chơi thủy tiên tựa như quá trình tạo tác một tác phẩm nghệ thuật. Củ thô được vệ sinh sạch sẽ và ngâm trấu khoảng 1 ngày. Sau khi có rễ thì mới bắt đầu gọt tỉa, đây cũng là công đoạn tỉ mỉ nhất, đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỹ thuật nhất định. Người chơi phải đảm bảo không chạm mạnh vào hoa khiến hoa không thể nở. Hàng ngày cần cọ củ, thay nước, tùy vào tốc độ nở nhanh chậm của hoa mà điều chỉnh. Chơi thủy tiên kì công là thế nên nhà văn Vũ Bằng trong "Ăn tết thủy tiên" có ví von:“Đàn ông chơi hoa thủy tiên thì tổn thọ 10 năm. Phụ nữ chơi hoa thủy tiên thì mất đúng một lứa đẻ”.
Sau quá trình đẽo gọt kì công, củ thô sần trở thành những bát hoa thủy tiên xinh đẹp, quý phái.
Quá trình chơi thủy tiên đòn hỏi rất nhiều tâm tư. Ảnh: Tuổi trẻ Thủ đô.
Một bình thủy tiên toàn bích phải hội tụ các đặc điểmrễtrắng vàdài,lá có đường cong, cánh hoa nở đều, thân dáng đa dạng tùy vào tay người tỉa gọt. Hương thơm của thủy tiên dịu ngọt nhưng lâu phai. Thế nên trong tâm thức của nhiều người, thủy tiên chính là loại hoa trang nhã và thanh quý nhất. Mỗi bát thủy tiên đều là duy nhất, cất chứa tâm tư và thẩm mỹ của người chơi.
Bình hoa thủy tiên trang nhã thể hiện thế giới quan duy mỹ của người chơi.Ảnh: Tuổi trẻ Thủ đô.
Bên cạnh những giá trị thẩm mỹ và văn hóa, trưng thủy tiên ngày Tết mang ý nghĩa may mắn và phước lành. Nhiều người tin rằng nếu bát thủy tiên nở đúng vào đêm giao thừa thì cả năm sẽ được thăng hoa. Thế nên cứ mỗi dịp tống cựu nghinh tân, chị em phụ nữ lại náo nức tìm mua củ thủy tiên, tham gia vào các hội nhóm chia sẻ kinh nghiệm để thử tài cân sức. Thú chơi thủy tiên trở lại cũng là một tin vui, để những nét đẹp văn hóa và giá trị truyền thống lâu đời không bị mai mọt theo thời gian.
- Video: Làm thế nào để biết bạn đang ăn thừa muối? Nguồn: Báo Phụ nữ.
Theo Mimi/Đời sống gia đình
