Tờ South China Morning Post (SCMP) ngày 6-2 cho biết thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã giảm mạnh sau hai năm Tổng thống Donald Trump phát động cuộc chiến tranh thương mại năm 2018.
Kết quả trên đạt được là do phía Trung Quốc tăng cường mua hàng nông sản của Mỹ, đặc biệt là đậu nành. Điều này phù hợp với cam kết trong thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 được ký dưới thời ông Trump hồi tháng 1-2020.
Thâm hụt thương mại Mỹ với Trung Quốc giảm mạnh
Theo báo cáo Bộ Thương mại Mỹ công bố hôm 5-2, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc năm 2020 là 310,8 tỉ USD, giảm mạnh so với mức 419,5 tỉ USD vào năm 2018, thời điểm cuộc chiến tranh thương mại bắt đầu.
Các phương tiện vận chuyển các container tại một cảng ở thành phố Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc ngày 12-1. Ảnh: AP
Mức giảm thâm hụt thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc lên tới 26% trong hai năm, lớn hơn nhiều so với mức giảm “khiêm tốn” 10% vào năm 2016, thời điểm ông Trump vận động tranh cử vào Nhà Trắng với cam kết "đảo ngược thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Trung Quốc" dưới thời người tiền nhiệm Barack Obama.
Việc Trung Quốc mua hàng nông sản của Mỹ đã giúp ngành nông nghiệp Mỹ đạt mức tăng trưởng xuất khẩu 6,6% trong năm 2020.
Theo đó, “thực phẩm, thức ăn và đồ uống” là danh mục duy nhất trong báo cáo của Cục Điều tra Dân số Mỹ hôm 5-2 cho thấy có sự tăng trưởng trong năm 2020, trong khi tất cả các lĩnh khác đều ghi nhận mức xuất khẩu giảm so với năm 2019.
Theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ, sản lượng nông sản Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc trong năm 2020 đã tăng mạnh. Tính từ ngày 1-9-2019 đến ngày 31-8-2020, Trung Quốc đã nhập khẩu 32 triệu tấn đậu nành của Mỹ, tăng mạnh so với mức 11,4 triệu tấn trong cùng kỳ năm 2019.
Theo SCMP, tuy chính sách thương mại của ông Trump đối với Trung Quốc cho thấy đã mang lại lợi ích cho Washington, song sản lượng hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu từ Mỹ vẫn chưa đáp ứng theo thỏa thuận thương mại giai đoạn 1.
Theo thỏa thuận, Washington đồng ý cắt giảm một số dòng thuế, đổi lại Bắc Kinh cam kết tăng thêm 200 tỉ USD nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ trong hai năm 2020 và 2021, với mốc so sánh là tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ của Trung Quốc trong năm 2017.
Theo thống kê của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Mỹ), Mỹ đặt mục tiêu xuất khẩu 173,1 tỉ USD giá trị hàng hóa sang Trung Quốc trong năm 2020. Tuy nhiên, theo số liệu công bố ngày 5-2, con số này chỉ đạt 124,6 tỉ USD.
Ông Biden sẽ tiếp nối thỏa thuận giai đoạn 1 ra sao?
Theo SCMP, giới phân tích vẫn đang theo dõi chính sách thương mại đối với Trung Quốc của chính quyền Tổng thống Joe Biden, nhất là việc tiếp nối chính sách thuế quan, vốn đã mang lại thành quả cho ông Trump.
Chuyên gia Michael Hirson từ công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group cho rằng: “Tôi nghĩ chính quyền ông Biden sẽ tiếp tục giữ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 vì chưa có phương án nào khả thi hơn trong tương lai gần”.
“Tuy nhiên, chính quyền ông Biden sẽ chuyển trọng tâm từ việc yêu cầu Trung Quốc cam kết mua hàng hóa Mỹ sang các vấn đề như trợ cấp, chính sách công nghệ mà chính quyền ông Trump cam kết sẽ thúc đẩy trong giai đoạn 2. Những khó khăn trong việc đạt được tiến triển đối với những vấn đề này và áp lực chính trị buộc ông Biden sẽ phải cứng rắn với Trung Quốc, đồng nghĩa việc cắt giảm thuế quan lớn vào năm 2021 là khó xảy ra” – ông Hirson nói.
Ông Hirson nói thêm: “Việc thúc đẩy các vấn đề thương mại mang tính cấu trúc sẽ liên quan đến việc [Đại diện Thương mại Mỹ] tìm cách giải quyết những vấn đề này thông qua cách tiếp cận phối hợp với các đồng minh và các nước cùng chí hướng. Tất nhiên, Trung Quốc nhìn thấy trước điều này, thể hiện qua việc Bắc Kinh ‘đón đầu’ với chính sách thương mại chủ động, gồm việc thúc đẩy Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Hiệp định đầu tư toàn diện (CAI)”.
Tuy nhiên, mọi thứ sẽ vẫn là ẩn số cho đến khi Thượng viện Mỹ xác nhận bà Katherine Tai, một chuyên gia thương mại quốc tế gốc Đài Loan, là Đại diện Thương mại Mỹ - người sẽ phụ trách mối quan hệ thương mại “gai góc” với Trung Quốc, SCMP kết luận.
