Trong đó, phong trào “Thiếu nhi thi đua thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy” là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong các hoạt động của tổ chức Đội và thiếu niên, nhi đồng Thành phố, thể hiện lòng biết ơn vô hạn của thiếu nhi Việt Nam với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc; tạo môi trường học tập và rèn luyện, góp phần bồi dưỡng hình thành cho các em những giá trị phẩm chất tốt đẹp của người công dân mới xã hội chủ nghĩa. Nhiều cá nhân, tập thể trên địa bàn Thành phố đã có những cách làm hay, sáng tạo trong việc triển khai thực hiện, đưa phong trào ngày càng phát triển.
Các em học sinh tham gia hoạt động hướng dẫn trồng và chăm sóc cây xanh tại Lễ tổng kết chương trình “Vì Việt Nam xanh, sạch và an toàn cho trẻ em” năm 2020 và Ngày hội “Thiếu nhi với môi trường”.
Nhiều mô hình, hoạt động thiết thực, sáng tạo
Vào mỗi buổi sáng trước giờ vào học, em Nguyễn Tuấn Khoa, học sinh lớp 4/4, Trường Tiểu học Hòa Bình (Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh) lại đến lớp sớm khoảng 20 phút để truy bài, sửa bài cho các bạn cùng lớp. Là một học sinh có học lực xuất sắc, năng nổ tham gia các hoạt động Đội trong trường, Khoa được cô giáo chủ nhiệm giao nhiệm vụ lập nhóm học tập - rèn luyện để kèm cặp, giúp đỡ các bạn cùng lớp có kết quả học tập chưa tốt hoặc nhút nhát, tự ti, ít giao tiếp, ít tham gia hoạt động ngoại khóa.
Hàng ngày, sau giờ học trên lớp, Khoa còn xin phép bố mẹ lập nhóm học tập tại nhà và tập hợp các bạn trong nhóm đến để cùng học bài, làm bài tập. Với những bạn học yếu, em kiên nhẫn hướng dẫn từ lý thuyết rồi đến thực hành, giải những bài tập đơn giản đến những bài phức tạp. Đến cuối tuần, nhóm của Khoa lại đến Công viên Tao Đàn (Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh) tổ chức nhiều trò chơi thể thao hoặc đóng góp kế hoạch nhỏ, quyên góp tiền tiêu vặt giúp đỡ các bạn học sinh nghèo vùng sâu, vùng xa. Đến nay, kết quả học tập của các bạn trong nhóm của Khoa đã được nâng lên rõ rệt. Không chỉ vậy, các em còn mạnh dạn, tự tin tham gia các phong trào đội do trường và Thành phố phát động.
Thầy Nguyễn Đình Khoa, Tổng phụ trách Đội Trường Tiểu học Hòa Bình cho biết, mô hình “Nhóm học tập” trên là một phần trong phong trào “Thiếu nhi Thành phố Hồ Chí Minh thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy” do Hội đồng Đội Thành phố phát động và được Trường Tiểu học Hòa Bình triển khai thực hiện từ nhiều năm qua. Với phương châm “Học đều, học đủ, học chăm”, “Học đi đôi với hành”… các mô hình trên không chỉ nhằm tạo môi trường học tập giúp các học sinh học yếu tiếp thu kiến thức hiệu quả, vươn lên cùng học tốt mà còn hướng đến rèn luyện cho mỗi đội viên thiếu nhi sự tự tin, cách hòa nhập, hòa đồng và chia sẻ với tập thể xung quanh; từ đó phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự lập trong học tập, rèn luyện và tu dưỡng của các em.
Tại Trường Tiểu học Đặng Thùy Trâm (Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh), nội dung học tập và làm theo 5 điều Bác Hồ dạy được Nhà trường lồng ghép trong các môn học, các hoạt động tập thể, các buổi ngoại khóa. Cô Cao Hoàng Trinh, Hiệu trưởng Nhà trường chia sẻ: Để nâng cao nhận thức cho học sinh, công tác tuyên truyền được trường đặc biệt quan tâm với nhiều hình thức phong phú như tuyên truyền vào sinh hoạt dưới cờ đầu tuần; các tiết học môn đạo đức, lịch sử; các buổi kể chuyện về Bác Hồ, đọc thư Bác Hồ gửi học sinh nhân Ngày Khai trường; tổ chức xem phim tư liệu, hành trình về với địa chỉ đỏ để tìm hiểu về lịch sử Việt Nam; nêu gương người tốt việc tốt, tuyên dương gương đội viên tốt... Trong mỗi chương trình sinh hoạt, giáo viên đặt ra các câu hỏi, vấn đề để học sinh thảo luận và tự rút ra bài học cho mình, từ đó tạo hứng thú trong học tập và tạo nên phong trào làm theo Bác của các em.
Trung tâm Văn hóa Quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh lại chọn hướng “sân khấu hóa” để giúp học sinh học và hiểu về 5 điều Bác Hồ dạy tThông qua các tiết mục văn nghệ. Chương trình thường niên “Sân khấu học đường” được trung tâm đưa đi biểu diễn tại các trường Tiểu học và Trung học Cơ sở trên địa bàn Quận 1 từ năm 2018 đến nay. Các tiểu phẩm trong chương trình phản ánh về nhiều vấn đề trong xã hội, trong đó tập trung vào việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh và giới trẻ trong bối cảnh cuộc vận động toàn dân tham gia bảo vệ môi trường đang được lãnh đạo Thành phố triển khai quyết liệt. Sau phần biểu diễn, các câu hỏi tương tác như: “Nếu thấy có bạn xả rác, em sẽ làm gì?”, “Nếu có người lớn xả rác, em sẽ làm gì?”, “Em làm gì để bảo vệ cho đường phố và nơi công cộng được xanh, sạch, đẹp?”… được các học sinh hưởng ứng rất hào hứng.
Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, việc tuyên truyền 5 điều Bác Hồ dạy thông qua hình thức “sân khấu hóa” rất sáng tạo, thiết thực và cần được khuyến khích, hỗ trợ nhân rộng ra toàn địa bàn Thành phố. Với hình thức biểu diễn phong phú, nhẹ nhàng, vui nhộn, vừa học vừa chơi đã lồng ghép việc tuyên truyền khéo léo, các em học sinh dễ tiếp thu những bài học thực tiễn một cách tự nhiên, không gượng ép. Trong thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục giao Nhà hát Ca múa nhạc dân tộc Bông Sen, Nhà hát Nghệ thuật hát bội Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang xây dựng thêm nhiều chương trình tuyên truyền đạo đức, lối sống cho thiếu nhi, học sinh dưới nhiều hình thái nghệ thuật khác nhau để biểu diễn trong trường học.
Nâng cao chất lượng phong trào, hoàn thiện chương trình hoạt động
Chị Trần Thu Hà, Phó Bí thư Thành Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, trải qua 80 năm xây dựng, cống hiến và trưởng thành, Ðội Thiếu niên Tiền phong Thành phố Hồ Chí Minh luôn là tổ chức nòng cốt trong các phong trào thiếu nhi trên địa bàn Thành phố. Công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức, tri thức và phẩm chất cho đội viên, thiếu nhi thông qua phong trào thi đua thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy được Hội đồng Đội Thành phố xem là tôn chỉ hành động và nghiêm túc thực hiện và đạt được nhiều kết quả tích cực.
Trong giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2020, toàn thành phố có 850 đội viên được tuyên dương danh hiệu Cháu ngoan Bác Hồ cấp thành phố nhờ những thành tích trong học tập và tham gia phong trào do tổ chức Đội thành phố phát động. Phong trào “Kế hoạch nhỏ” là hoạt động nòng cốt được Hội đồng Ðội Thành phố Hồ Chí Minh triển khai với nội dung, hình thức ngày càng phong phú, đa dạng, mà điểm sáng là các mô hình "Vườn rau của em", "Xe đạp giúp bạn đến trường", "Một triệu cuốn vở giúp bạn đến trường"… Kết quả, trong 7 năm, phong trào “Kế hoạch nhỏ” đã thu được gần 30 tỷ đồng và hơn 180.000 đội viên được công nhận danh hiệu “Chiến sĩ nhỏ cần kiệm”. Phong trào không chỉ góp phần giáo dục về ý thức tiết kiệm, bảo vệ môi trường, mà còn trực tiếp nâng cao tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, sẻ chia cùng cộng đồng trong thiếu nhi.
Bên cạnh đó, Hội đồng Ðội Thành phố còn phát động nhiều cuộc thi thiết thực, tạo sân chơi lành mạnh, điều kiện cần thiết để thiếu nhi nâng kiến thức, kỹ năng; giao lưu, hội nhập quốc tế; thi đua làm theo 5 điều Bác dạy như các cuộc thi sáng tác ca khúc dành cho thiếu nhi từ cấp liên đội đến cấp thành phố, quay clip hát Quốc ca tại các địa chỉ đỏ; tổ chức Ngày hội "Thiếu nhi vui khỏe - Tiến bước lên Ðoàn", Hội thi “Chỉ huy - Phụ trách Đội giỏi”; xây dựng nhiều sân chơi “Công trình Măng Non: trị giá trên 50 tỷ đồng, tạo điều kiện vui chơi, giải trí cho thiếu nhi; dành hơn 26,4 tỷ đồng từ chiến dịch “Nụ cười hồng” hỗ trợ 155.000 lượt đội viên có hoàn cảnh khó khăn...
Đặc biệt, trong tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, từ giữa năm 2020, Hội đồng Đội Thành phố Hồ Chí Minh đã phát động phong trào thi đua “Vận dụng 5 điều Bác Hồ dạy trong phòng, chống dịch COVID-19” trong khu vực trường học, với nội dung tuyên truyền tập trung vào những điều Bác Hồ dạy nhưng theo hướng phòng, chống dịch. Đơn cử như “Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt” là phải nghiêm túc thực hiện các biện pháp vệ sinh an toàn theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế; “Giữ gìn vệ sinh thật tốt” là phải thường xuyên rửa tay sát khuẩn, đeo khẩu trang; “Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm” là phải báo ngay cho người lớn nếu bản thân xuất hiện triệu chứng bệnh… Đến nay, 100% trường học trên địa bàn Thành phố đã tham gia thực hiện phong trào này một cách nghiêm túc, bảo đảm sự an toàn cho học sinh và xã hội.
Để các mô hình học tập, rèn luyện theo 5 điều Bác Hồ dạy ngày càng thiết thực, hiệu quả với đội viên, học sinh, trong thời gian tới, Thành phố Hồ Chí Minh chủ trương tiếp tục đẩy mạnh thực hiện tuyên truyền, giáo dục, tạo hứng thú cho thiếu niên, nhi đồng tìm hiểu lịch sử, truyền thống của dân tộc, của Đảng, Đoàn và Đội thông qua các chương trình ngoại khóa “Mỗi tuần 1 điểm đến”, “Một góc quê hương”, “Hành trình về địa chỉ đỏ”… Bên cạnh đó, Thành phố sẽ tích cực nhân rộng các phong trào ”Nghìn việc tốt”, “Mỗi tuần một câu chuyện đẹp”; các mô hình “Chiến sỹ an ninh nhỏ tuổi”, “Trường lớp không ma túy”… nhằm động viên các em học sinh làm việc tốt, tránh xa tệ nạn xã hội, đồng thời thực hiện tốt các phong trào “Em yêu biển đảo Việt Nam”, “Em yêu lịch sử Việt Nam”, các hoạt động “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”…; qua đó, bồi dưỡng lý tưởng, đạo đức, lối sống giúp đội viên, thiếu nhi hoàn thiện nhân cách, biết nuôi dưỡng ước mơ, phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc, tạo môi trường thuận lợi để các em phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ.
80 năm ghi dấu một chặng đường phát triển, trưởng thành của tổ chức Ðội với lớp lớp các thế hệ đội viên đã trở thành những nhà lãnh đạo, công dân ưu tú của xã hội với nhiều đóng góp, cống hiến quý báu cho đất nước. Phát huy truyền thống vẻ vang, thiếu niên, nhi đồng thành phố mang tên Bác đang ra sức học tập, rèn luyện, sáng tạo không ngừng để tiếp bước cha anh rèn đức, luyện tài, xây dựng tổ chức Ðội ngày càng vững mạnh, góp sức vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
