Đây là chia sẻ của Đại sứ Na Uy tại Việt Nam Grete Lochen với phóng viên Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đại sứ Na Uy tại Việt Nam Grete Lochen
Phóng viên:Thưa Đại sứ, trong bối cảnh thế giới bị tác động nặng nề bởi đại dịch COVID-19, mối quan hệ Việt Nam và Na Uy đã được triển khai hiệu quả, toàn diện như thế nào trong năm 2020?
Bà Grete Lochen: 2020 là một năm đầy thách thức trong lịch sử nhân loại. Đại dịch đã thay đổi hoàn toàn cuộc sống của con người cũng như các chương trình nghị sự trong nước và quốc tế.
Trong bối cảnh khó lường này, Việt Nam đã trở thành tiêu điểm của báo chí quốc tế với câu chuyện thành công của mình trong cuộc chiến với COVID -19 và việc hoàn thành xuất sắc vai trò kép Chủ tịch ASEAN cũng như vị trí ủy viên không thường trực tại Hội đồng Bảo an (HĐBA) Liên hợp quốc (LHQ). Tôi nhiệt liệt chúc mừng Chính phủ Việt Nam về những thành tựu này.
Trong năm qua, việc đóng cửa biên giới và hạn chế đi lại giữa các nước đã làm cho một số sự kiện và chuyến thăm quan trọng của chúng tôi bị hoãn lại thậm chí là bị hủy, trong đó có chuyến thăm của Bộ trưởng Thủy sản và Bộ trưởng Ngoại giao Na Uy. Hội nghị Quốc tế về Kinh tế đại dương bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu do Việt Nam và Na Uy đồng chủ trì đã không diễn ra như dự kiến vào tháng 3 năm ngoái. Chúng tôi hy vọng sẽ khởi động lại sự kiện này vào cuối năm nay.
Na Uy ủng hộ mạnh mẽ ASEAN. Năm 2020, Na Uy kỷ niệm 5 năm quan hệ đối tác đối thoại theo lĩnh vực với ASEAN. Trong những năm qua, Na Uy đã và đang duy trì quan hệ sâu rộng thông qua các chuyến thăm và gặp gỡ cấp cao trong khuôn khổ ASEAN cũng như với các nước thành viên của Hiệp hội. Mặc dù, trong năm 2020, một số hoạt động không thể diễn ra theo kế hoạch ban đầu do đại dịch, nhưng chúng tôi đã phối hợp với Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao Việt Nam, tổ chức thành công Hội nghị Quốc tế về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh: Tăng cường Vai trò của Phụ nữ trong Xây dựng và Củng cố Hòa bình - từ Cam kết đến Kết quả. Điều rõ ràng và rất đáng khích lệ là Việt Nam, ASEAN và Na Uy đều có lợi ích chung trong việc thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào các tiến trình hòa bình và an ninh.
Cũng năm ngoái, Quốc hội Na Uy đã được trao quy chế Quan sát viên Thường trực trong Hội đồng Liên Nghị viện ASEAN (AIPA) dưới sự chủ trì của Việt Nam. Đây là một dấu mốc quan trọng trong quan hệ hợp tác Na Uy - ASEAN và tất nhiên là cả Na Uy - Việt Nam. Điều này chứng tỏ quan hệ hợp tác tại các cấp thể chế đa phương thực sự đem lại lợi ích cho các bên.
Thiếu vắng những chuyến thăm và cuộc gặp trực tiếp, Việt Nam và Na Uy đã chủ động duy trì quan hệ, trao đổi thông tin thông qua điện đàm, tổ chức các hội thảo trực tuyến hoặc kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp. Chủ tịch Quốc hội Na Uy đã tham dự và phát biểu trực tuyến tại AIPA 41 do Quốc hội Việt Nam chủ trì; hai Bộ trưởng Ngoại giao đã tiến hành điện đàm về hợp tác song phương và đa phương, đặc biệt là tại HĐBA LHQ kể từ khi Na Uy được bầu làm thành viên không thường trực của HĐBA nhiệm kỳ 2021-2022. Chúng ta cùng quan tâm tới chương trình nghị sự phụ nữ, hòa bình và an ninh, bảo vệ dân thường, biến đổi khí hậu và an ninh.
Phóng viên: Năm 2021 Việt Nam và Na Uy sẽ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Theo bà, sự kiện này đóng vai trò như thế nào trong việc thúc đẩy mối quan hệ song phương, nhất là trong các lĩnh vực hai nước có thế mạnh như nuôi trồng thủy sản, năng lượng sạch, nghiên cứu khoa học biển, bảo vệ môi trường biển, dầu khí...?
Bà Grete Lochen: Năm 1971, Na Uy cùng với các nước Bắc Âu khác là những quốc gia phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Trải qua 50 năm, quan hệ hợp tác Na Uy - Việt Nam phát triển tốt đẹp trên nhiều lĩnh vực. Tôi vui mừng nhận thấy sự thay đổi đáng kể trong mối quan hệ này từ khi chúng ta còn là nước tài trợ và nhận tài trợ nay đã trở thành các đối tác bình đẳng có cùng lợi ích kinh doanh. Hai nước đã trao đổi nhiều chuyến thăm cấp cao, gần đây nhất là chuyến thăm Na Uy của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc năm 2019.
50 năm là mốc thời gian để chúng ta nhìn lại mối quan hệ của mình, tăng cường hợp tác và hướng tới tương lai. Trên nền tảng này, tôi tin rằng Na Uy và Việt Nam sẽ tiếp tục hợp tác không chỉ trên phương diện song phương mà ở cả các cơ chế khu vực và quốc tế như ASEAN và Liên hợp quốc. COVID-19 đã cho chúng ta thấy tầm quan trọng của sự đoàn kết và hợp tác quốc tế để giải quyết các thách thức toàn cầu như đại dịch, môi trường, biến đổi khí hậu ... Một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ sẽ bảo vệ tốt nhất lợi ích của cả Na Uy và Việt Nam.
Về hợp tác kinh doanh, tôi nhận thấy nhiều cơ hội để thúc đẩy và tăng cường sự hợp tác giữa doanh nghiệp hai nước chúng ta. Năng lượng tái tạo trong đó có năng lượng mặt trời và gió ngoài khơi, khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), nuôi biển, kinh tế tuần hoàn v.v…sẽ là những lĩnh vực có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong hợp tác kinh doanh Na Uy - Việt Nam.
Phóng viên: Trong thời gian qua, thương mại và đầu tư được coi là một trong những trụ cột chính trong quan hệ hợp tác Việt Nam - Na Uy, song lại chưa phát triển tương xứng với tiềm năng và mong muốn của hai nước. Vậy theo bà, đâu là nguyên nhân và giải pháp cho vấn đề này?
Bà Grete Lochen: Tôi vui mừng với những kết quả tích cực trong hoạt động thương mại giữa hai nước, kim ngạch hai chiều vẫn tăng đều theo các năm kể cả trong bối cảnh bệnh dịch. Tất nhiên, tiềm năng phát triển vẫn còn nhiều và chúng ta cần tận dụng. Hy vọng, quá trình đàm phán Hiệp định tự do thương mại giữa Việt Nam và các nước trong khối Tự do Thương mại Bắc Âu EFTA (gồm Na Uy, Thụy Sĩ, Iceland và Lichtenstein) sẽ sớm được hoàn tất để tạo đà tăng trưởng cho thương mại và đầu tư giữa các nước. Một điểm đáng nói nữa là bên cạnh các kế hoạch hợp tác và đầu tư của doanh nghiệp Na Uy, Quỹ hưu trí quốc gia của Chính phủ Na Uy - một trong những quỹ lớn nhất thế giới hiện đầu tư trên 478 triệu USD vào 43 công ty của Việt Nam. Đó là chưa kể đến hàng nghìn lao động theo thời vụ của Việt Nam, sang làm việc tại các trang trại ở Na Uy vào mùa hè, vừa hỗ trợ cho ngành nông nghiệp Na Uy lại vừa tăng nguồn kiều hối chuyển về Việt Nam.
Na Uy là nước nhỏ với nhiều công ty vừa và nhỏ. Nhìn chung, các công ty rất cẩn trọng khi đưa ra các quyết định đầu tư. Bên cạnh đó, cộng đồng doanh nghiệp của chúng tôi chú trọng tới các tiêu chí phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Tôi tin rằng, kinh nghiệm của Na Uy và các doanh nghiệp Na Uy có thể sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của nhiều ngành công nghiệp ở Việt Nam.
Tôi đã chứng kiến nhiều thay đổi tích cực trong gần 3 năm ở Việt Nam và tôi rất lạc quan về triển vọng hợp tác kinh doanh giữa hai nước. Ở một thị trường cạnh tranh như Việt Nam, chúng tôi cần phát huy những lợi thế so sánh của mình đó là nền kinh tế xanh và thân thiện với môi trường. Na Uy có nhiều thế mạnh về năng lượng tái tạo, LNG, thủy sản và kinh tế tuần hoàn. Tôi biết, các công ty của chúng tôi trong đó có nhiều tập đoàn lớn đang rất quan tâm tới việc đầu tư vào Việt Nam và hợp tác với các đối tác trong nước. Họ đặt ra mục tiêu đầu tư lâu dài và mong muốn góp phần phát triển nguồn nhân lực cũng như năng lực sản xuất trong nước.
Đại sứ Na Uy tại Việt Nam Grete Lochen phát biểu trực tuyến tại Hội nghị về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh do Bộ Quốc phòng tổ chức tháng 11/2020.
Phóng viên: Bà có thể chia sẻ về các ưu tiên cũng như cơ hội hợp tác giữa Việt Nam và Na Uy tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt là trong khuôn khổ Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) khi Na Uy bắt đầu đảm nhiệm vai trò Ủy viên không thường trực HĐBA LHQ vào tháng 1/ 2021?
Bà Grete Lochen: Đây là một năm quan trọng với cả hai nước. Việt Nam đã hoàn thành năm đầu tiên tại HĐBA. Thật thú vị khi Na Uy - Việt Nam được làm việc cùng nhau tại HĐBA trong năm kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa hai nước.
Ưu tiên của Chính phủ Na Uy tại HĐBA là những lĩnh vực mà chúng tôi có kinh nghiệm và chuyên môn cụ thể. Trên cơ sở những kinh nghiệm có được từ nhiều năm tham gia vào các nỗ lực hòa bình và hòa giải, Na Uy sẽ sử dụng nó làm cầu nối tăng cường các nỗ lực ngăn chặn và giải quyết xung đột của HĐBA. Thế giới cần hợp tác quốc tế nhiều hơn và chúng tôi tin rằng một hệ thống đa phương dựa trên luật lệ hoạt động hiệu quả mà nòng cốt là Liên hợp quốc sẽ mang lại cho chúng tôi cơ hội tốt nhất để tìm ra các giải pháp chung cho các thách thức toàn cầu hiện tại và tương lai. Na Uy sẽ hợp tác chặt chẽ với tất cả các thành viên của HĐBA trong đó có Việt Nam để thúc đẩy hợp tác trên tinh thần xây dựng. Khi giải quyết tình hình của các quốc gia trong chương trình nghị sự của HĐBA, Na Uy sẽ đặc biệt tập trung vào bốn lĩnh vực chủ đề: ngoại giao hòa bình; khuyến khích sự tham gia của phụ nữ; bảo vệ dân thường; và biến đổi khí hậu và an ninh.
Trong cuộc điện đàm vào tháng 12 năm ngoái, hai Bộ trưởng Ngoại giao của chúng ta đã nhất trí duy trì và tăng cường các cơ chế tham vấn phù hợp để chia sẻ thông tin và quan điểm về các nội dung trong chương trình nghị sự của HĐBA... Chúng tôi mong chờ các hoạt động sẽ diễn ra trong năm nay không chỉ ở New York mà ở cả Việt Nam và khu vực trong khuôn khổ ASEAN.
Phóng viên: Với vai trò là cầu nối ngoại giao giữa Việt Nam và Na Uy, trong năm 2021, bà sẽ có những kế hoạch gì để tiếp tục thúc đẩy quan hệ hai nước?
Bà Grete Lochen: Tôi muốn khẳng định lại cam kết của mình khi bắt đầu nhiệm kỳ tại Việt Nam đó là tôi sẽ làm hết sức mình để đưa mối quan hệ giữa hai nước đạt được những thành công và thành tựu mới. Cam kết này trở nên mạnh mẽ hơn nhất là khi chúng ta đang kỷ niệm một dấu mốc quan trọng trong quan hệ của chúng ta. Sau gần 3 năm làm việc tại Việt Nam, tôi rất ấn tượng và được truyền cảm hứng bởi sự mạnh mẽ của người Việt Nam, từ tinh thần lạc quan, luôn hướng về phía tương lai của các bạn. Tất nhiên, những khó khăn và khác biệt là điều không thể tránh khỏi, nhưng tôi tin tưởng rằng đối thoại cởi mở và thiện chí sẽ là chìa khóa giải quyết những trở ngại này. Trên cương vị Đại sứ, tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ tối đa trong khả năng của mình để tăng cường quan hệ hợp tác giữa hai nước cũng như giữa các doanh nghiệp của chúng ta.
Phát huy những kết quả đạt được sau 50 quan hệ ngoại giao và với niềm mong mỏi của cả hai nước, đội ngũ cán bộ nhiệt tình, tận tụy và bản thân tôi luôn cam kết đóng góp hết sức mình để đạt được những mục tiêu cho năm nay.
Chúng tôi mong muốn được cùng các bạn bè và đối tác trong nước và quốc tế của mình làm cho thế giới của chúng ta tốt đẹp hơn và củng cố những nền tảng của chủ nghĩa đa phương, đoàn kết quốc tế và những nguyên tắc lâu dài vì hòa bình và phát triển bền vững cho tất cả mọi người. Đó là nghị quyết của chúng tôi cho năm 2021.
Phóng viên: Nhân dịp Xuân Tân Sửu 2021, bà muốn nhắn gửi thông điệp gì tới bạn đọc Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam?
Bà Grete Lochen: Đây là Tết thứ ba của tôi ở Việt Nam. Năm mới đến với những điều khó đoán định, vì đại dịch vẫn hoành hành trên thế giới. Song điều này không ngăn cản chúng ta ước mơ về một năm mới tốt đẹp hơn, một tương lai tươi sáng hơn và sẽ có một loại vắc xin thật hiệu quả cho tất cả chúng ta.
Nhân dịp xuân về, tôi xin chúc bạn đọc của Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam và toàn thể người dân Việt Nam những điều tốt đẹp nhất. Mong rằng, năm Tân Sửu sẽ mang tới cho tất cả chúng ta bình an, hạnh phúc, thành công và quan trọng nhất là sức khỏe. Tôi cũng mong chờ được sớm chia sẻ với các bạn về những hoạt động thú vị kỷ niệm 50 năm quan hệ hữu nghị giữa hai nước chúng ta.
Chúc mừng năm mới!
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ và chúc bà một năm mới tốt lành!
