Cuộc sống của Yi đang diễn biến tốt đẹp. Anh tốt nghiệp một trường cao đẳng công nghệ tại thành phố Nam Kinh, có thu nhập ổn định từ công việc kỹ sư phần mềm.
Dù vậy, chàng trai 30 tuổi vẫn chỉ là “ứng viên hạng 2” trên How I Met Mr. Right (HIMMR) - website hẹn hò đình đám xứ tỷ dân.
Nhiều người trẻ Trung Quốc bị gạt khỏi nền tảng hẹn hò How I Met Mr. Right vì không tương xứng về trình độ học vấn. Ảnh: Straits Times.
Vài tháng qua, Yi cố gắng làm quen với hàng chục cô gái trên HIMMR nhưng không nhận được lời đồng ý nào.
“Có người nói không muốn yêu xa, cho rằng chúng tôi không hợp nhau, hay cảm thấy hai bên không xứng đôi”, anh chia sẻ với Sixth Tone. Yi nghi ngờ vấn đề thực sự lại nằm ở bằng cấp học vấn của mình.
Dù theo học tại một trường cao đẳng có tiếng tại Nam Kinh, anh không tốt nghiệp từ “Dự án 985” - nhóm trường đại học trọng điểm Trung Quốc - như các đối tượng trên HIMMR.
“Giữa tôi và họ có khoảng cách quá lớn. Tôi không đủ trình làm quen với họ”, Yi nói.
Đánh giá bạn hẹn qua bằng cấp
HIMMR được thành lập bởi 2 cựu sinh viên ĐH Thanh Hoa - một trong những ngôi trường danh giá hàng đầu Trung Quốc.
Nền tảng hẹn hò này được quảng cáo như diễn đàn dành riêng cho các sinh viên ưu tú, với quan điểm ghép đôi dựa trên trình độ học vấn là “cách xác thực, hiệu quả nhất” để xây dựng mối quan hệ lãng mạn lâu dài.
Theo đó, chỉ sinh viên từ các trường thuộc “Dự án 985” và một số cơ sở giáo dục danh giá quốc tế được phép đăng ký tài khoản trên HIMMR. Họ phải cung cấp bằng tốt nghiệp đại học, hoặc được Bộ Giáo dục xác minh chứng chỉ nếu theo học ở nước ngoài.
Thay vì ngoại hình, công việc hay hoàn cảnh gia đình, trình độ học vấn trở thành "thang đo" mức độ phù hợp khi tìm kiếm tình yêu. Ảnh: Zhou Nan.
Vì vậy, những cử nhân tốt nghiệp các trường đại học hạng 2 như Yi không thể thiết lập tài khoản trên HIMMR, chỉ có thể đăng ký hẹn hò với người dùng nền tảng này.
Nhưng theo Wang Xinyi - Phó chủ tịch Quan hệ Công chúng HIMMR, các chàng trai, cô gái sử dụng HIMMR có xu hướng nhận lời hẹn hò với các cựu sinh viên từ “Dự án 985”.
Bằng việc khai thác xu hướng đánh giá bạn hẹn qua bằng cấp thay vì ngoại hình, tính cách hay nghề nghiệp, HIMMR trở thành nền tảng kết đôi ưa thích của giới trẻ thượng lưu Trung Quốc.
Dù không có lượng người dùng lớn như Tinder, HIMMR tạo nên dấu ấn riêng trên thị trường, hợp tác với một số chương trình hẹn hò trên truyền hình, thậm chí cả Đoàn Thanh niên Cộng sản Thượng Hải.
Coi tình yêu như “cuộc đổi chác”
Càng nổi tiếng, website HIMMR càng nhận về phản ứng tiêu cực từ dư luận. Trên mạng xã hội, nhiều người cho rằng quy trình đăng ký tài khoản trên nền tảng này giống như một buổi phỏng vấn xin việc.
Vài dân mạng khác lại cảm thấy nhà sáng lập và người dùng HIMMR coi tình yêu “như một cuộc đổi chác”. Đáng nói, nền tảng này còn bị cáo buộc gia tăng khoảng cách giữa giới tinh hoa, giàu có tại xứ tỷ dân với phần còn lại trong xã hội.
Trước đó, các sinh viên tốt nghiệp từ “Dự án 985” đã nhận được nhiều ưu thế hơn về công việc. Nay, họ lại có “đặc quyền” lựa chọn bạn hẹn trên các ứng dụng hẹn hò, vốn được tạo ra để gắn kết giới trẻ.
Chia sẻ trên chương trình podcast tháng 11/2020, Shen Yifei - nhà xã hội học tai ĐH Phục Đán - chỉ trích các nền tảng như HIMMR không “thúc đẩy các giá trị xã hội tốt đẹp”.
Cô cho rằng các sinh viên từ “có nền tảng giáo dục tốt” không nên lựa chọn đối tượng hẹn hò dựa trên chứng chỉ.
Nền tảng hẹn hò HIMMR bị cáo buộc "gia tăng cách biệt giữa giới thượng lưu, tinh hoa Trung Quốc với phần còn lại trong xã hội". Ảnh: EPA.
Đáp trả lại cáo buộc, phía công ty khẳng định họ chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường, “phục vụ nhóm người có trình độ, xuất thân và sở thích tương đồng”.
Các yêu cầu như nộp chứng chỉ đại học, viết “luận văn” giới thiệu bản thân khoảng 1.000 chữ chỉ dùng để đảm bảo kết nối những đối tượng đồng điệu về lối sống.
Giới phê bình nhấn mạnh rằng hệ thống sàng lọc đối tượng của HIMMR vẫn dựng nên rào cản thế hệ, ngăn cách giữa giới thượng lưu Trung Quốc và người dân phổ thông dưới hình thức “kết đôi”.
Wu Qinggong, trợ lý giáo sư tại ĐH Khoa học và Công nghệ Hong Kong, khẳng định “luận văn” cá nhân do người dùng HIMMR đăng tải thể hiện rõ mức độ giàu có, quyền lực của họ.
“Từ những thông tin như thời gian du học tại nước ngoài, sở thích, công việc hiện tại mà người dùng đề cập, ta có thể dễ dàng suy ra lý lịch, điều kiện kinh tế hay địa vị của họ”, Wu nói.
Ngoài ra, nền tảng hẹn hò này khiến sinh viên tốt nghiệp các trường đại học hàng đầu cảm thấy mình “vượt trội hơn so với xã hội”.
“Các ‘sinh viên 985’ muốn gặp gỡ, giao lưu với những người có cùng sở thích. Tuy nhiên, xã hội lại thấy họ tự tạo thành một câu lạc bộ ưu tú, tách biệt với những người khác”, trợ lý giáo sư Wu nhận định.
Trải nghiệm "hẹn hò 985"
Mặc cho làn sóng phản đối, nhiều người vẫn tin rằng các cựu sinh viên từ “Dự án 985” là những bạn hẹn lý tưởng hơn.
Zhou Yunsheng (28 tuổi) là sinh viên ĐH Giao thông Thượng Hải thuộc “Dự án 985”. Chia sẻ với Sixth Tone, Yun cho biết cô từng hẹn hò với một chàng trai tốt nghiệp một trường đại học kém danh giá hơn.
Cặp tình nhân sớm chia tay vì những bất đồng không thể hòa giải, xuất phát từ nền tảng giáo dục của 2 người.
“Anh ấy không thể hiểu được câu đùa của tôi. Trình độ học vấn kém hơn khiến tôi khó lòng tôn trọng anh ấy”, Yun nói.
Giới chuyên gia cho rằng đối tượng trên HIMMR thiếu kinh nghiệm yêu đương hơn so với người dùng các phương thức hẹn hò khác. Ảnh: Mao Xuqian.
Sau khi chia tay bạn trai, Zhou quyết định thử nghiệm HIMMR. Nhưng qua 10 lần hẹn hò, cô từ bỏ hy vọng với nền tảng này.
"Tôi có những cuộc trò chuyện tuyệt vời với vài đối tượng trên HIMMR. Nhưng không ai trong số họ có ý định nghiêm túc yêu đương, chỉ là vui đùa thôi", cô kể.
Mặt khác, các sự kiện gặp mặt trực tiếp do HIMMR tổ chức cũng để lại nhiều kỷ niệm buồn với Zhou. Ở trên mạng, người ta chú ý tới dòng giới thiệu "tình hình tài chính gia đình tốt" của cô, nhưng điều đó lại bị lu mờ khi gặp gỡ ngoài đời thực.
"Tôi chỉ có ngoại hình bình thường. Cuối cùng, cô gái xinh đẹp mới là người được chú ý nhất", Zhou than thở.
Liu Yiman, cố vấn hôn nhân tại thành phố Thâm Quyến, cho biết các nền tảng hẹn hò như HIMMR thường thu hút các sinh viên trẻ, chưa có kinh nghiệm yêu đương.
"Khi bạn chưa rõ mình muốn làm quen với đối tượng có tính cách ra sao, chỉ lựa chọn dựa trên học vấn và điều kiên gia đình của đối phương thì những nền tảng như HIMMR khá hấp dẫn", Liu nhận xét.
Tuy nhiên, các điều kiện trên không đảm bảo cho một chuyện tình đẹp. Cố vấn Liu nói với Sixth Tone rằng gần đây, cô đang tư vấn cho một cặp vợ chồng.
Họ từng học ngành luật tại các trường đại học hàng đầu, có cùng xuất thân nhưng không thể cứu vãn cuộc hôn nhân của mình.
"Sự hòa hợp về tính cách quan trọng hơn là bằng cấp", Liu đúc kết.
