Trung bình mỗi ngày có hơn 200.000 chuyến bay cất cánh và hạ cánh trên khắp thế giới. Khoảng một nửa là các chuyến bay thương mại, chở hàng hóa và chuyến bay thuê bao.
Phần còn lại là phản lực thương gia, máy bay tư nhân, trực thăng, cứu hộ, máy bay chính phủ và quân sự. Những máy bay không người lái, khinh khí cầu và tàu lượn cũng đóng góp vào con số trên, theo CNN.
Hầu hết máy bay đều được trang bị bộ phát đáp, giúp đài trạm kiểm soát không lưu biết được vị trí của máy bay trên không trung. Những tín hiệu đó được ghi lại bằng các máy thu dựa trên công nghệ ADS-B (Hệ thống Giám sát tự động phụ thuộc - Phát quảng bá).
Đây cũng chính là cách các trang web theo dõi chuyến bay cung cấp cho người dùng thông tin thời gian thực về mọi thứ trên bầu trời.
Chuyến bay chở Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi rời Đài Loan. Ảnh: Reuters.
Sự quan tâm ngày càng tăng
Thông tin về những chuyến bay đã vượt xa sự đam mê hàng không.
Chiếc máy bay C-40, một phiên bản quân sự của Boeing 737, đã khởi hành từ Kuala Lumpur, Malaysia hôm 2/8. Chuyến của bà Nancy Pelosi bị kéo dài thêm giờ bay do phải bay nhiều vòng.
Điều này khiến nhiều người phải suy đoán điểm đến cuối cùng sẽ là gì. Các cuộc thảo luận trực tuyến sôi sục khi máy bay từ từ chuyển hướng về phía bắc hòn đảo.
Đây là chuyến bay được quan tâm nhất mọi thời đại trên Flightradar24. Hành trình kéo dài 7 giờ thu hút hơn 2,92 triệu người theo dõi.
Một máy thu ADS-B được sản xuất bởi Flightradar24. Ảnh: Flightradar24.
Flightradar24 nằm trong nhóm các dịch vụ theo dõi chuyến bay phổ biến, cùng với FlightAware và Plane Finder.
Ian Petchenik, giám đốc truyền thông của FlightRadar24, cho biết trang web được thành lập tại Thụy Điển vào năm 2006 một cách “hoàn toàn tình cờ”. Ban đầu, mục đích của trang web là để thúc đẩy lưu lượng truy cập đến một dịch vụ so sánh giá chuyến bay.
Năm 2010, trang web lần đầu tiên đón nhận sự quan tâm toàn cầu với sự kiện phun trào của một ngọn núi lửa Iceland. Sự việc khiến hàng nghìn chuyến bay phải ngừng cất cánh, thu hút đến 4 triệu lượt xem.
“Đó chắc chắn là bước đột phá đầu tiên của chúng tôi trong các sự kiện quốc tế. Cách hiển thị giao thông hàng không trong thời gian thực có thể ảnh hưởng đến cách mọi người nghĩ về tin tức thế giới”, Petchenik nói.
Công cụ hữu hiệu
Trước chuyến bay của bà Pelosi, kỷ lục về chuyến bay được theo dõi nhiều nhất trên Flightradar24 thuộc về chuyến trở về Nga của nhân vật đối lập Alexei Navalny.
Chuyến bay vào tháng 1/2021 đã được 550.000 người theo dõi. Con số này đánh bại kỷ lục trước đó thiết lập vào tháng 4/2020, khi gần 200.000 người dùng xem một chiếc Boeing 777 vẽ biểu tượng trăng lưỡi liềm và ngôi sao của quốc kỳ Thổ Nhĩ Kỳ trên bầu trời thủ đô Ankara.
Trước đó, vào tháng 9/2017, hàng nghìn người đã chứng kiến một chiếc Boeing 737 của Delta lao thẳng vào cơn bão Irma để hạ cánh xuống Puerto Rico. Khoảng 40 phút sau, chiếc máy bay khéo léo cất cánh bay về Sân bay quốc tế John F. Kennedy.
Thông tin chiếc máy bay Boeing 737 đi vào bão Irma. Ảnh: Flightradar24.
Bên cạnh các sự kiện lớn, số lượng người theo dõi các chuyến bay liên tục tăng lên.
“Chúng tôi thấy rất nhiều người sử dụng trang web để theo dõi người thân, theo dõi chuyến bay của chính họ hoặc tìm chuyến bay mà họ sẽ đi, để đảm bảo máy bay sẽ đến”, Petchenik nói.
Một trường hợp sử dụng khác là những người rất quan tâm đến hàng không, hoặc thích theo dõi một số loại máy bay nhất định. Họ có thể đến sân bay, mở ứng dụng lên và xem điều gì sắp xảy ra.
Những người đầu tư chuyên nghiệp vào hàng không cũng là khách hàng trung thành của dịch vụ theo dõi máy bay. Họ sở hữu một hoặc nhiều máy bay và muốn theo dõi chúng.
“Cuối cùng, có những khách hàng muốn tổng hợp dữ liệu chuyến bay. Đây là các hãng hàng không, sân bay, nhà sản xuất máy bay đang sử dụng hệ thống dữ liệu lớn để có được những hiểu biết sâu sắc về ngành”, Petchenik cho biết thêm.
Cách thu thập dữ liệu
Để thu thập dữ liệu, Flightradar24 đã xây dựng mạng lưới máy thu ADS-B của riêng mình. Hệ thống này được cho là lớn nhất thế giới với khoảng 34.000 đơn vị, bao phủ cả các khu vực xa xôi như Nam Cực.
Khoảng 25% máy thu được chế tạo bởi chính Flightradar24. Tuy nhiên, phần lớn máy móc còn lại được lắp ráp bởi những người đam mê cung cấp dữ liệu trên cơ sở tự nguyện.
Việc chế tạo một máy thu tương đối rẻ, chỉ khoảng 100 USD. Nhiều người đã đăng ký kể từ khi Flightradar24 bắt đầu mở mạng lưới của mình cho công chúng vào năm 2009.
Một loạt các máy thu dày đặc là điều cần thiết để theo dõi các chuyến bay trên toàn cầu. Nhưng có một vấn đề với đại dương, nơi mạng lưới máy thu trở nên thưa thớt.
“Chúng tôi tìm mọi hòn đảo có thể và đảm bảo có thiết bị thu sóng ở đó. Gần đây, chúng tôi chuyển sang sử dụng máy thu ADS-B dựa trên vệ tinh để có thể theo dõi máy bay trên biển tốt hơn. Dù vậy, nguồn dữ liệu chiếm ưu thế vẫn là mạng mặt đất”, Petchenik nói.
Một trạm thu sóng ADS-B. Ảnh: Flightradar24.
Lượng dữ liệu chi tiết và bản địa hóa rất hữu ích để có cái nhìn rõ ràng về các trường hợp khẩn cấp và tai nạn.
“Chúng tôi lưu trữ mọi thứ đi vào máy chủ của mình. Nếu cần, chúng tôi có thể trích xuất dữ liệu thô từ một bộ thu cụ thể. Điều đó thường chỉ được thực hiện nếu có tai nạn hoặc chúng tôi nhận được yêu cầu từ nhà cung cấp dịch vụ điều hướng hàng không và cơ quan điều tra”, đại diện Flightradar24 nói.
Đôi khi dữ liệu có thể tiết lộ nguyên nhân của một vụ tai nạn trước khi cuộc điều tra chính thức thực hiện. Trong trường hợp vụ tai nạn chuyến bay 9525 của Germanwings vào ngày 24/3/2015, cơ phó đã cố tình đâm vào núi.
“Một trong những thông số chúng tôi nhận được trong trường hợp chuyến bay của Germanwings là MCP ALT. Đây là núm xoay để máy bay lái tự động biết bay ở độ cao nào. Nhìn vào dữ liệu về chiếc máy bay đó, giá trị độ cao đã được đặt về 0”, Petchenik cho biết.
Tuy nhiên, không phải tất cả dữ liệu đều có sẵn cho mọi máy bay. Điều đó phụ thuộc vào loại bộ phát đáp và máy thu liên quan.
Chủ sở hữu hoặc nhà khai thác máy bay cũng có thể quyết định ngăn dữ liệu được hiển thị công khai. Phổ biến nhất là máy bay quân sự, chính phủ hoặc tư nhân.
“Họ có thể đăng ký chương trình ‘Giới hạn dữ liệu máy bay được hiển thị’, được duy trì bởi Cục Hàng không Liên bang Mỹ. Chúng tôi tuân thủ danh sách đó”, Petchenik nói.
Nó cho phép các nhà khai thác hiển thị dữ liệu theo những cách khác nhau. Máy bay có thể ẩn danh hoặc hoàn toàn không được hiển thị. Trong tổng số máy bay Flightradar24 theo dõi hàng ngày, có khoảng 3% quy định hiển thị dữ liệu.
Tuấn Đạt
